ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ

ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ - ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ:
- Το μεγαλύτερο παγκόσμιο πείραμα που έγινε ποτέ με πειραματόζωα όλους εμάς
- Ανυπολόγιστοι οι κίνδυνοι για το περιβάλλον και την υγεία μας
- Προσπάθεια χειραγώγησης των λαών από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, μέσα από το παγκόσμιο πρόβλημα διατροφής το οποίο θα ελέγχουν απόλυτα

Άρθρο του Σωκράτη Βασιλάκου

Οι κοινωνίες χωρίς να είναι γενικά ενάντια στην έρευνα, θα πρέπει να έχουν λόγο και να μπορούν να απορρίπτουν εφαρμογές που μπορούν να αποβούν επιζήμιες ή μοιραίες, όπως π.χ. αποδείχθηκε με την πυρηνική ενέργεια

Τι είναι η τεχνολογία της γενετικής μηχανικής;

Είναι η τεχνολογία που επεμβαίνει και τροποποιεί το γενετικό υλικό κάθε ζωντανού οργανισμού, δηλαδή το DNA, στο οποίο είναι καταγραμμένα όλα τα κληρονομικά χαρακτηριστικά κάθε οργανισμού. Χρησιμοποιώντας μια σειρά μοριακών τεχνικών στο εργαστήριο, συνήθως με τη χρήση βακτηρίων ή ιών, οι επιστήμονες της μοριακής γενετικής κόβουν, ράβουν, αντιγράφουν και πολλαπλασιάζουν συγκεκριμένες μονάδες γενετικού υλικού (τα αποκαλούμενα γονίδια) από ένα οργανισμό και τα μεταφέρουν στα κύτταρα ενός άλλου, που ανήκει ακόμη και σε εντελώς διαφορετικό είδος. Για παράδειγμα μπορούν να εισάγουν γονίδια ανθρώπου σε βακτηρίδια για να παράγουν ινσουλίνη, ή να εισάγουν γονίδια βακτηρίων σε φυτά ώστε τα τελευταία να παράγουν από μόνα τους εντομοκτόνες ουσίες με τις οποίες να σκοτώνονται τα έντομα - εχθροί του φυτού, που θα τραφούν από αυτά. Ακόμη από ψάρι σε ντομάτα, από ποντίκι σε άνθρωπο, φυτό ή ζώο κ.ο.κ. Με τον τρόπο αυτό κατασκευάζονται νέοι και πρωτόγνωροι στη φύση οργανισμοί, που δεν υπήρχαν ποτέ, με άγνωστη στο μέλλον συμπεριφορά, που ήδη κάποιοι τα ονόμασαν «είδη Φρανκεστάϊν»!

 

Κάθε προϊόν της γενετικής μηχανικής είναι επικίνδυνο;

Η απάντηση είναι όχι. Επικίνδυνα είναι τα προϊόντα εκείνα που ξεφεύγουν από το εργαστήριο του ερευνητή και απελευθερώνονται στο περιβάλλον. Εκείνα που παραμένουν στο εργαστήριο θεωρητικά είναι ακίνδυνα και μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνται κυρίως για ιατρικούς σκοπούς με θαυμαστά αποτελέσματα. Γιαυτά λοιπόν που απελευθερώνονται στο περιβάλλον μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί συγκεκριμένες αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία μας και το περιβάλλον αλλά και το σημαντικότερο, είναι ότι θεωρούνται εν δυνάμει ωρολογιακές βόμβες, που δεν γνωρίζουμε πότε θα εκραγούν και ποιο θα είναι το μέγεθος της καταστροφής που θα προκαλέσουν.

Ποιους κινδύνους ενέχουν οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί (γ.τ.ο.) ή μεταλλαγμένα;

Οι επιστήμονες που ασχολούνται με την έρευνα για λογαριασμό των πολυεθνικών και πληρώνονται από αυτές (σχέση εξάρτησης), γνωρίζουν λίγα για τους κινδύνους που προκαλούν ή θα προκαλέσουν οι οργανισμοί αυτοί, και λιγότερα για το πώς θα αντιδράσουν στη φύση μετά την απελευθέρωσή τους. Και γνωρίζουν λίγα, γιατί δεν ασχολούνται με αυτό το θέμα. Οι εταιρίες που τους πληρώνουν, ενδιαφέρονται λιγότερο για τις συνέπειες και τους κινδύνους των μεταλλαγμένων και περισσότερο για το πώς θα κερδίσουν από αυτή την υπόθεση και πρωτίστως για το πώς θα εισπράξουν τα μυθικά χρηματικά ποσά που επένδυσαν στην έρευνα αυτή.
Τα μέχρι σήμερα καταγραφέντα στοιχεία από τη μεριά των επιστημόνων που ερευνούν για τις αρνητικές επιπτώσεις των μεταλλαγμένων είναι εξόχως ανησυχητικά:

Α΄ Κίνδυνοι για την υγεία μας: Ήδη έχουν καταγραφεί οι εξής κίνδυνοι για την υγεία μας: Αλλεργικά και τοξικά φαινόμενα, προβλήματα στο ανοσοποιητικό και στο αναπαραγωγικό σύστημα, πρόκληση καρκίνων και καρδιακών παθήσεων. Μερικά παραδείγματα:
1. Η τρυπτοφάνη είναι ένα αμινοξύ (πρωτεΐνη) που χρησιμοποιείται ως διατροφικό συμπλήρωμα. Εργαστηριακά παράγεται από ειδικά βακτήρια. Με την γενετική μηχανική οι Ιάπωνες πέτυχαν ώστε τα βακτήρια αυτά να παράγουν την τρυπτοφάνη σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες και με πολύ μικρότερο κόστος. Στις ΗΠΑ το 1989 από τη χρήση της, προκλήθηκαν τοξικά φαινόμενα στους χρήστες της με αποτέλεσμα 37 νεκρούς και 1500 νοσηλευόμενους εκ των οποίων οι περισσότεροι έμειναν δια βίου ανάπηροι (με βαριές και αθεράπευτες παθήσεις). Δεκαοχτώ χρόνια από τότε και οι αρμόδιες αρχές είναι σαν μη διδάχθηκαν τίποτε από την περίπτωση αυτή. Ο παράγων άνθρωπος έρχεται σε υποδεέστερη μοίρα από το κέρδος.
2. Κατά την μεταφορά γονιδίων από ένα είδος βραζιλιάνικου φυτού σε σόγια, βρέθηκε ότι όντως υπάρχει και μπορεί να προκληθεί αλλεργία σε ανθρώπους που θα την καταναλώσουν και αποσύρθηκε πριν κυκλοφορήσει στο εμπόριο.
3. Άλλο ένα επιχείρημα που έχει να κάνει με την υγεία αφορά στα αντιβιοτικά που μπορούν να παράγουν ενδογενώς τέτοιοι εδώδιμοι οργανισμοί. Πολλοί γιατροί και η ίδια η Βρετανική Ιατρική Ένωση εκφράζουν την ανησυχία τους για την αύξηση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά των ασθενειών που οφείλονται σε βακτήρια ή ιούς και τη συνδέουν με την αυξημένη παρουσία αντιβιοτικών σε γ.τ.ο. που καταλήγουν στο πιάτο μας.
4. Αναφορικά με την θρεπτικότητα ή τη γευστικότητα τέτοιων προϊόντων, έχει βρεθεί ότι κάποια θρεπτικά συστατικά μπορεί να λείπουν από γ.τ.ο. Σε μια παρόμοια μελέτη του 1999, βρέθηκε ότι γ.τ. σόγια περιείχε χαμηλότερη περιεκτικότητα σε φυτοοιστρογόνα, ουσίες δηλαδή που προστατεύουν από καρδιακές παθήσεις και καρκίνους.
5. Σε πειραματόζωα που τράφηκαν με γ.τ. πατάτες διαπιστώθηκε ότι παρουσίασαν έντονα προβλήματα στο γαστρεντερικό τους σύστημα που οδηγούσαν στο θάνατο.

Β΄ Κίνδυνοι για το περιβάλλον:
1.Είναι αδύνατον να εκτιμηθεί σήμερα, το μέγεθος των επιπτώσεων στα ζώα, τα πουλιά και τα έντομα που τρέφονται από τέτοιους οργανισμούς και από τις ουσίες (ένζυμα, πρωτεΐνες, τοξίνες, κλπ) που αυτά παράγουν για πρώτη φορά στη βιολογική ιστορία της γης. Είναι γνωστό το παράδειγμα ενός είδους πεταλούδας (Μονάρχης), που εντοπίστηκε την ώρα που πέθαινε, αφού τρεφόταν με γύρη από γ.τ.καλαμπόκι.
2. Η επιμόλυνση των συμβατικών καλλιεργειών με ανεπιθύμητα γονίδια των γ.τ.ο. μέσω της σταυρογονιμοποίησης, θα σημάνει το τέλος των γνωστών παραδοσιακών ειδών με όσα αυτό συνεπάγεται.
3. Η γενικευμένη χρήση των ίδιων ζιζανιοκτόνων, ( π.χ.του Ραουντάπ της Μonsanto) μπορεί να προκαλέσει ανθεκτικότητα σε αρκετά από τα είδη των ζιζανίων και έτσι να χρειαστεί να αυξηθεί η χρησιμοποιούμενη ποσότητα στο μέλλον. Ακόμη τα νέα υπέρ ανθεκτικά ζιζάνια μπορεί να προκαλέσουν ακόμη σοβαρότερα προβλήματα τόσο στις συμβατικές όσο και στις βιολογικές καλλιέργειες.
4. Εδώ όμως, το σημαντικότερο ίσως επιχείρημα, έχει να κάνει με τη δημιουργία νέων ειδών, γεγονός που αποκτά όχι μόνο περιβαλλοντικές αλλά και ηθικές διαστάσεις. Έτσι όχι μόνο νέα είδη μπορεί να κυριαρχήσουν, ή άλλα να υποχωρήσουν ή άλλα να εξαφανισθούν εντελώς, αλλά να έχουμε και μια πλήρη φυσική απορρύθμιση, με γρήγορους ρυθμούς μεταβολών, μέσα από περισσότερα μεταλλαγμένα στελέχη που θα τροφοδοτήσουν με πολύ περισσότερο υλικό τη φυσική εξέλιξη. Τα φράγματα μεταξύ των ειδών λοιπόν πέφτουν και ή ίδια η φύση της φύσης θα αλλάξει. Οι δυνατότητες πρόβλεψης της λειτουργίας των φυσικών συστημάτων θα γίνουν δυσκολότερες.

Γ΄ Κίνδυνοι για την κοινωνική, οικονομική και πολιτική ισορροπία των ανθρώπινων κοινωνιών: 1. Η κύρια πηγή ανησυχίας εδώ είναι η μονοπώληση της αγοράς και η κυριαρχία επί των αγροτών και όχι μόνο, από λίγες πολυεθνικές, (λιγότερες από δέκα σε όλο τον πλανήτη), καθώς και η εξωθεσμική επιβολή των δικών τους επιλογών ενάντια στις επιθυμίες των καταναλωτών και τις αποφάσεις των κυβερνήσεων.
2. Πολιτικός στόχος των πολυεθνικών και των στενά συνεργαζόμενων με αυτές ιμπεριαλιστικών κυβερνήσεων και κυρίως των ΗΠΑ, είναι να ελέγξουν την παγκόσμια αγορά τροφίμων και να χειραγωγήσουν τις κοινωνίες.
3. Το επιχείρημά τους ότι θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της πείνας στις φτωχές χώρες, είναι ανυπόστατο, διότι το πρόβλημα της πείνας δεν εξαρτάται από τις παραγόμενες ποσότητες προϊόντων αλλά από την πολιτική που εφαρμόζεται. Άλλωστε τα ίδια υποστήριζαν και με την πράσινη επανάσταση της δεκαετίας του 1960, ότι δηλαδή θα εξαφάνιζαν τη φτώχεια. Παρόλα αυτά όμως οι φτωχοί λαοί εξακολουθούν και να υπάρχουν και να πεινάνε. Το επιχείρημά τους, ότι με τους γ.τ.ο. θα έχουμε αυξημένες ποσότητες γεωργικών προϊόντων, είναι αστήρικτο αφού τα μέχρι στιγμής δεδομένα διαψεύδουν τους αντίστοιχους ισχυρισμούς τους. Από την καλλιέργεια των μεταλλαγμένων δεν θα γεμίσει ούτε η τσέπη των αγροτών ούτε η κοιλιά των φτωχών λαών, αλλά η τσέπη των πολυεθνικών.

Δ΄ Οι αγρότες θα χάσουν ή θα κερδίσουν από την καλλιέργεια των μεταλλαγμένων;
1. Τους υπόσχονται μεγάλες παραγωγές. Όμως από τα μέχρι τώρα συγκεντρωμένα στατιστικά στοιχεία αυτό αμφισβητείται έντονα, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές όπου η παραγωγή των γ.τ.ο. ήταν μικρότερη των συμβατικών.
2. Τους υπόσχονται ότι θα έχουν μικρότερο κόστος. Αυτό μπορεί να ισχύει στην αρχή αλλά στην συνέχεια όταν η εξάρτηση από τις πολυεθνικές θα έχει ολοκληρωθεί τότε εκείνες θα ρυθμίζουν τις τιμές των εισροών (γεωργικά εφόδια) όσο θέλουν, όποτε θέλουν και όπως θέλουν.
3. Και αν ακόμη δεχθούμε την περίπτωση κατά την οποία θα ισχύσουν και μεγάλες ποσότητες παραγωγής και μικρότερο κόστος παραγωγής, υπάρχει και ο παράγοντας τιμή του προϊόντος την οποία καθορίζουν «άλλοι» και όχι οι αγρότες. Έτσι αυτοί οι «άλλοι» έχουν την δύναμη και τους μηχανισμούς της αγοράς στα χέρια τους ώστε να καθορίζουν κάθε φορά μέσω της τιμής του προϊόντος, το τελικό εισόδημα που θα πάει στη τσέπη του αγρότη. Και η μέχρι τώρα πείρα έχει δείξει ότι στον αγρότη τελικά δίνουν τα ελάχιστα και όχι αυτά που δικαιούται. Άρα η εφαρμογή των νέων τεχνολογιών στην αγροτική παραγωγή δεν εξασφαλίζει κατ΄ανάγκη και αύξηση του εισοδήματός του αγρότη.
4. Πλέον αυτών δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα που ζούμε, είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει μετακίνηση πλούτου από τους πλούσιους στους φτωχούς . Ιδεολογική αρχή του συστήματος αυτού είναι η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, που έτσι απλά, σημαίνει ότι οι πολλοί δουλεύουν και παράγουν για να κερδίζουν οι λίγοι. Και οι λίγοι δεν αφήνουν ποτέ ο πλούτος τους να πάει στους πολλούς.
5. Αν λάβουμε υπόψη την εκφρασμένη θέληση του 73% των πολιτών της Ε.Ε. και του 90% των Ελλήνων να μη βάλουν στο πιάτο τους γ.τ.ο. και να μη χρησιμοποιήσουν κανένα γ.τ. προϊόν, τότε, ο κάθε αγρότης που θα αποτολμήσει ή θα παρασυρθεί από τις σειρήνες των πολυεθνικών να καλλιεργήσει γ.τ σπόρους μπορεί να αντιληφθεί το μέγεθος της δυσκολίας που θα συναντήσει στη διάθεση των προϊόντων του, αφού συνειδητοί καταναλωτές γ.τ.ο. δεν υπάρχουν. Ακόμη οι αγρότες ας λάβουν υπ΄όψη τους και το γεγονός ότι κολοσσιαίες αλυσίδες εταιριών διακίνησης και εμπορίας τροφίμων τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη δήλωσαν ανοιχτά την αντίθεσή τους στα μεταλλαγμένα και αρνούνται να βάλλουν στα ράφια των καταστημάτων τους τρόφιμα που περιέχουν γ.τ. ουσίες. Ήδη οι Αμερικανοί συνάδελφοί τους αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα στη διάθεση των γ.τ.προϊόντων τους και γιαυτό το λόγο άρχισε να επιδοτείται η παραγωγή τους.
Ακόμη μια σειρά από άλλους παράγοντες (η περιγραφή των οποίων ξεφεύγει από τις δυνατότητες αυτού του κειμένου) είναι και αυτοί σε βάρος των αγροτών που θα θελήσουν να καλλιεργήσουν γ.τ. σπόρους και φυτά.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΟΥΜΕ;

- Απαιτούμε από φορείς, πολιτικούς, κυβέρνηση, πολιτικά κόμματα, βουλευτές, Νομαρχιακά και Δημοτικά Συμβούλια, κ.α., σε κάθε ευκαιρία να παίρνουν αρνητική θέση στο θέμα των μεταλλαγμένων.
- Στη Θεσσαλία τα έτη 2003 και 2004 δραστηριοποιήθηκαν με εξαιρετική επιτυχία το Πανθεσσαλικό Δίκτυο Φορέων και Πολιτών κατά των γ.τ.ο. και στη συνέχεια, μετά τη διάσπαση του παραπάνω φορέα, η Πανελλαδική Κίνηση κατά των γ.τ.ο. και η Πανθεσσαλική Κίνηση κατά των γ.τ.ο. Από ό,τι γνωρίζω, από τότε μέχρι σήμερα σε όλη την Ελλάδα, δεν υπήρξε και δεν υπάρχει καμία οργανωμένη φωνή διαμαρτυρίας ενάντια στα μεταλλαγμένα. Έτσι αξίζει να γίνει προσπάθεια ώστε οι παραπάνω μαζικοί φορείς να επαναδραστηριοποιηθούν. Προς αυτή τη κατεύθυνση αν μπορούμε να βοηθήσουμε ας το κάνουμε.
- Γνωρίζοντας τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μας και στο περιβάλλον, διαδηλώνουμε την θέλησή μας και την πρόθεσή μας να μποϋκοτάρουμε τα μεταλλαγμένα, αρνούμενοι να τα αγοράσουμε εάν ποτέ αυτά εμφανιστούν στα ράφια των καταστημάτων.
- Καταναλώνουμε βιολογικά προϊόντα που είναι τα μόνα υγιεινά και τα μόνα που δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον, αφού καλλιεργούνται χωρίς αγροχημικά και με σεβασμό στη φύση και στο περιβάλλον.- ΤΑ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΔΕΝ ΤΑ ΘΕΛΟΥΜΕ, ΟΥΤΕ ΣΤΟ ΡΑΦΙ, ΟΥΤΕ ΣΤΟ ΧΩΡΑΦΙ
- ΛΕΓΟΝΤΑΣ ΟΧΙ ΣΤΑ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΛΕΜΕ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΠΟΥ ΤΙΣ ΣΤΗΡΙΖΟΥΝ

Γιατί διαφωνούμε με την εισαγωγή των γ. τ. ο (μεταλλαγμένα)
Της Πανελλαδικής Κίνησης Κατά των
Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών.

Θα ξεκινήσουμε από το τελευταίο τέχνασμα των εταιρειών, την : «συνύπαρξη». Μας λένε : «εντάξει ρε παιδιά, έχει χώρο και για μας δίπλα σε ότι κάνατε μέχρι σήμερα»
Εμείς όμως, βασιζόμενοι σε διαρκώς συσσωρευόμενη πληροφόρηση δυστυχώς, διαπιστώνουμε, ότι στο όνομα δήθεν της ελευθερίας επιλογής αυτοί οι άνθρωποι επιχειρούν να καταργήσουν κάθε δυνατότητα επιλογής.
Όταν επιχειρούσαν το 1998 να αναπτύξουν τα πειράματά τους χρησιμοποιώντας τα σαν προκάλυμμα και Δούρειο ίππο, για την εισαγωγή των μεταλλαγμένων στο οικοσύστημα, παράλληλα με τις εισαγωγές επιμολυσμένων σπόρων, ισχυρίζονταν ότι μια ζώνη 10-15 μέτρων θα ήταν αρκετή για να προστατεύσει τις γύρω συμβατικές καλλιέργειες .
Σήμερα, μετά από τέσσερα χρόνια πειραματισμών, ανακοινώνει η Βρετανική Βασιλική Επιστημονική Εταιρεία τα αποτελέσματά της που μας λένε ότι παρατηρήθηκε επιμόλυνση ακόμα και σε απόσταση 26 χλμ. από τις μεταλλαγμένες καλλιέργειες και ότι σε χωράφια που έπεσε μεταλλαγμένη σπορά εκτιμήθηκε ότι το πειραγμένο DNA μπορεί να παραμείνει στο έδαφος μέχρι και για 16 χρόνια μολύνοντας τις επόμενες -έστω και συμβατικές- καλλιέργειες.
Είναι τα τελευταία -16.10.2003- αξιόπιστα πειραματικά δεδομένα σχετικά με τη φύση και τη δράση των μεταλλαγμένων και επαναβεβαιώνουν το ρίσκο διασποράς και επιμόλυνσης και με την ελαχίστης ακόμη έκτασης καλλιέργειά τους. Από τη στιγμή που θα μας καθίσουν στον σβέρκο δεν ξανακατεβαίνουν και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά όσοι είναι έστω και λίγο σχετικοί με βιολογικές λειτουργίες. Οι αιτίες μη δυνατότητας αποτροπής της επιμόλυνσης είναι πολλές και δεν χρειάζεται να τις αναφέρουμε εδώ.
Οι γενετικά τροποποιημένες δομές που εισάγονται στις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες μπορούν να διασπαρθούν όχι μόνο με τη γύρη μέσω της σταυρογονιμοποίησης σε συγγενή είδη αλλά και με απευθείας είσοδο στο γένωμα εντελώς άσχετων ειδών (Mae-Wan Ho-Institute of Science in Society and Department of Biological sciences) To γεγονός αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Η λεγόμενη «οριζόντια μεταφορά» βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων ήδη από τη δεκαετία του `70 που άρχισαν τα συζητούνται οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες και το γεγονός ότι εκατοντάδες επιστημόνων από όλο τον κόσμο ζητούν moratorium σε όλες τις απελευθερώσεις Γ.Τ. οργανισμών οφείλεται στους διαβλεπομένους κινδύνους από το σπάσιμο του φράγματος μεταξύ των ειδών λόγω της οριζόντιας μεταφοράς (Stephenson, J.R., & Warnes, A, 1996, Release of Genetically-Modified Microorganisms into the Environment.- Harding, K. ,1996, The Potential for Horizontal Gene Transfer within the Environment).
Η Γενετική Μηχανική είναι ένα άθροισμα εργαστηριακών τεχνικών που χρησιμοποιούνται με στόχο να συνδυάσουν γενετικό υλικό διαφορετικών ειδών και να το μεταφέρουν σε είδη με τα οποία ποτέ δεν θα γινόταν σύζευξη κάτω από φυσικές συνθήκες. Για να πετύχουν αυτό χρησιμοποιούν πολύ μολυσματικούς «ξενιστές» -ιούς, πλασμίδια κ.α.- των οποίων η ικανότητα να προκαλούν ασθένειες έχει (;) «αδρανοποιηθεί» αλλά έχει παράλληλα ενισχυθεί η ικανότητά τους να μεταφέρουν ξένα γονίδια στους οργανισμούς δέκτες. Αυτοί οι τεχνητοί «ξενιστές» είναι που επιταχύνουν κατά πολύ την οριζόντια μεταφορά.
Δεν είναι της ώρας να πούμε για τους κινδύνους που εγκυμονούν οι «ξενιστές» αλλά ας σκεφτούμε για πόσο καιρό επιβιώνουν στο έδαφος και κατά συνέπεια πόσες ευκαιρίες έχουν να μεταφερθούν στα άλλα είδη :
Γενετικό υλικό που απελευθερώνεται από νεκρό φυτικό υλικό προσκολλάται στα αργιλλοχουμικά τεμαχίδια του εδάφους και μεταλλάσσει άλλους οργανισμούς (Lorenz, M.G. & Wackernagel, W. (1994) Bacterial Gene Transfer by Natural Genetic Transformation in the Environment) Έρευνα που έγινε στη Γερμανία με γενετικά τροποποιημένα τεύτλα που είχαν γονίδιο αντοχής στο αντιβιοτικό καναμυκίνη έδειξε ότι το ποσοστό των βακτηρίων του εδάφους που ανέπτυσσαν αντοχή στο αντιβιοτικό αυτό είχε αυξηθεί σημαντικά 1,2 και 2 χρόνια μετά την καλλιέργεια σημάδι ότι τα βακτήρια ενσωμάτωναν αυτά τα γονίδια. (Gebhard, F. & Smalla, K. (1999). Monitoring Field Releases of Genetically Modified Sugar Beets for Persistence of Transgenic Plant DNA and Horizontal Gene Transfer)
To Γ.Τ. DNA διαπιστώθηκε ότι παρέμεινε ενεργό στο έδαφος για περισσότερο από δύο χρόνια.

Το DNA των Γ.Τ. καλλιεργειών λοιπόν μετά την καταστροφή τους -ή μέσω των φυτικών υπολειμμάτων μετά την συγκομιδή- περνάει σε βακτήρια και ιούς, αυτοί πολλαπλασιάζονται, πολλαπλασιάζοντας ταυτόχρονα και αυτό, το ενσωματώνουν σε άλλα φυτά, πιθανόν ζιζάνια, μέσα στα οποία επίσης θα πολλαπλασιαστεί και θα ενσωματωθεί σε κάποια φάση επίσης στο έδαφος ή θα περάσει στην επόμενη καλλιέργεια που μπορεί να είναι σιτάρι π.χ. και να περάσει στη διατροφή μας ή τριφύλλι που θα πάει για ζωοτροφή, θα συνδυαστεί με τα βακτήρια στο στομάχι των ζώων κ.λ.π. ... Παράλληλα αλλοιώνεται η χλωρίδα και πανίδα του εδάφους με απρόβλεπτες συνέπειες στη γονιμότητα.
Από τη στιγμή που θα επιτραπεί η εισαγωγή και η καλλιέργεια Γ.Τ.Ο. θα αρχίσει και ο στραγγαλισμός συμβατικών και βιολογικών καλλιεργειών. Αυτός είναι ο στόχος και αυτό προκύπτει από τις επιστημονικές μελέτες. Αυτό φάνηκε στον Καναδά, αυτό φάνηκε στο Μεξικό, αυτό φάνηκε μέσα στις ίδιες τις Η.Π.Α. Στις ΗΠΑ, τρία χρόνια μετά την απαγόρευση καλλιέργειας του Γ.Τ. StarLink της Aventis του οποίου η καλλιέργεια εγκρίθηκε μόνο σαν ζωοτροφή αλλά που βρέθηκε στην ανθρώπινη διατροφική αλυσίδα και που έφθασε να ρυπάνει την αναντικατάστατη γενετική δεξαμενή καλαμποκιού του Μεξικού, εξακολουθεί- Δεκ. 2003- να διαπιστώνεται επιμόλυνση στο 1% της συνολικής παραγωγής.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα των Γ. Τ. καλλιεργειών για τα οποία θα άξιζε να ρισκάρουμε ;

Σε παγκόσμια κλίμακα και σχεδόν σε όλες τις καλλιεργούμενες με γενετικά τροποποιημένες ποικιλίες εκτάσεις, χρησιμοποιούνται κυρίως δύο τεχνολογίες Γενετικής Τροποποίησης - οι ποικιλίες φυτών οι κατασκευασμένες για να είναι ανθεκτικές στην εφαρμογή ζιζανιοκτόνων γενικής χρήσης, με έμφαση στα περιέχοντα glyphosate ως δραστική ουσία και οι ποικιλίες οι κατασκευασμένες για να εκφράζουν βιολογικά εντομοκτόνα, όπως η τοξίνη του βάκιλου θουριγκιένσις
Η τεχνολογία ανθεκτικότητας στα ζιζανιοκτόνα σχεδιάστηκε με στόχο την αύξηση της εμπιστοσύνης στα ζιζανιοκτόνα και όχι τη μείωση της χρήσης τους. Η τεχνολογία αυτή βασίζεται στη χρησιμοποίηση ζιζανιοκτόνων γενικής χρήσης τόσο σε εποχές όσο και με τρόπους που προηγούμενα ήταν αδύνατη. Τα περισσότερα καλλιεργήσιμα μεταλλαγμένα φυτά με ανθεκτικότητα στα ζιζανιοκτόνα έχουν σχεδιαστεί με εξαιρετική αντοχή στη δραστική ουσία glyphosate, ένα ζιζανιοκτόνο αρκετά υψηλής δοσολογίας, συνεπώς η τεχνολογία αυτή δεν μειώνει καθόλου τη χρήση ζιζανιοκτόνων. Έρευνες και Πανεπιστημιακές μελέτες δείχνουν μια αύξηση, περίπου 5% στο ποσοστό γραμμαρίων ανά στρέμμα, στη χρήση ζιζανιοκτόνων στις καλλιέργειες Γ Τ ποικιλιών σόγιας σε σχέση με τις συμβατικές ποικιλίεςΤο ένα τέταρτο, περίπου, των αγροτών στις Η.Π.Α. που μεταπήδησαν σε Roundup-Ready («RR») σόγια από καλλιέργειες με συστήματα καταπολέμησης παρασίτων με ζιζανιοκτόνα χαμηλής δοσολογίας, υπερδιπλασίασαν την ποσότητα των ανά στρέμμα χρησιμοποιούμενων ζιζανιοκτόνων
Στην περίπτωση του Bt-καλαμποκιού, το δεδομένα του Υπουργείου Γεωργίας των Η.Π.Α. για τη χρήση των εντομοκτόνων με απευθείας στόχο την πυραλίδα (Ostrina nubilalis) δείχνουν μια αύξηση από 4% το 1995 σε 5% το 2001 επί του συνόλου των εκτάσεων όπου έχουν χρησιμοποιηθεί φυτοφάρμακα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η συνολική χρήση εντομοκτόνων ανά στρέμμα βαμβακοκαλλιέργειας, μετρούμενη με τον αριθμό χρήσεων, δεν άλλαξε σχεδόν καθόλου με την εισαγωγή του Bt βαμβακιού.
Θα άξιζε στο σημείο αυτό να αναρωτηθούμε για το θέμα της αξιοπιστίας των φορέων που παίρνουν θέση σ αυτά τα ζητήματα και να απαιτήσουμε ο όποιος διάλογος να αναπτύσσεται με ανεξάρτητους φορείς.
Οφείλουμε να γνωρίζουμε ορισμένα πράγματα για το ποιόν των σχημάτων που έχουμε απέναντί μας ώστε να σχηματίζουμε άποψη και για τα πραγματικά κίνητρά τους. Ήταν το 1997 στο Μόντρεαλ, στο τρίτο συνέδριο για τη Βιοασφάλεια που επιστήμονες απ όλο τον κόσμο κατήγγειλαν την Monsanto για μεθοδευμένη χορήγηση ψευδών αναλυτικών δεδομένων προκειμένου να υφαρπάξει την έγκριση κυκλοφορίας της RR σόγιας πράγμα και το οποίο τελικά πέτυχε, με αποτέλεσμα να τρώμε όλοι μας σήμερα προϊόντα σόγιας με αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων (παραπροϊόντα σόγιας προστίθενται σε περίπου 50% των επεξεργασμένων τροφίμων που κυκλοφορούν σήμερα)
Όπως καταγγέλλει ο Πανεπιστημιακός καθ. Masaharu Kawata του πανεπιστημίου Nagoya, η ίδια πάντα εταιρεία χορήγησε αποτελέσματα από αψέκαστα με Roundap φυτά, ενώ εξεταζόταν η επίδραση των ψεκασμών, χορήγησε αναλυτικά δεδομένα από το βακτήριο E. Coli ισχυριζόμενη ότι είναι ανάλογα με της σόγιας και ενώ εξεταζόταν η αλληλουχία αμινοξέων της σόγιας, αλλά και πάλι, εξετάζοντας μόνο το 3,3% της συνολικής αλληλουχίας των 455 αμινοξέων
και άλλα εντυπωσιακά τρικ που απαξιώνουν κάθε επιστημονική δεοντολογία.
Το 1992 η FDA βασιζόμενη σε στοιχεία της Monsanto έδωσε την αρχική έγκριση κυκλοφορίας για τη γενετικά τροποποιημένη σόγια. Μετά από 8 χρόνια η Monsanto μας πληροφορεί ότι η Γ.Τ. σόγια εμπεριέχει στο γονιδίωμά της 2 επιπλέον τεμάχια γονιδίων. Τι επιστημονικά, συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν από στοιχεία τέτοιας ποιότητας και πόσο ήσυχοι μπορούμε να παραμείνουμε ενθυμούμενοι τους 37 νεκρούς και τα 1500 άτομα με σοβαρές βλάβες-ορισμένα με μόνιμη ανικανότητα-της τρυπτοφάνης το 1989 αν και οι υπαίτιες προσμίξεις ήταν σε ποσοστό 10 φορές κάτω από το όριο ανίχνευσης ;
Αυτοί που νοιώθουν να τρέμει το ευρωπαϊκό έδαφος κάτω από τα πόδια τους επειδή τολμάμε οι αθεόφοβοι να διεκδικούμε δικαίωμα επιλογής στην ζωή και την τροφή την δική μας και των παιδιών μας, μας κατηγορούν για αντιεπιστήμονες και για αρνητές της προόδου. Εμείς όμως διαπιστώνουμε και θα τονίζουμε συνεχώς ότι τα μεταλλαγμένα είναι εκείνα που δεν έχουν καμιά επιστημονική κάλυψη. Καρπώνονται επιστημονικές γνώσεις και τις τεχνικές δυνατότητες που απορρέουν από αυτές με αποκλειστικό σκοπό να δημιουργήσουν και κυρίως να επιβάλλουν τα νέα εμπορεύματα και τίποτα περισσότερο.
Η γενετική μηχανική μπορεί να ελέγξει σχεδόν ακριβώς το χαρακτηριστικό που εισάγεται σε ένα φυτό -ξενιστή δεν ελέγχει όμως τη θέση που το γονίδιο εισάγεται στο γονίωμα με ακρίβεια, ούτε μπορεί να εγγυηθεί τη σταθερή έκφρασή του
Γι αυτό εξάλλου στα έγγραφα που έστειλε η Aventis για έγκριση Γ.Τ. καλαμποκιού ενώ αναφέρουν τον αριθμό των αντιγράφων του ξένου DNA δεν μιλούν καθόλου για το που ενσωματώθηκε στο γένωμα του ξενιστή. Δεν γνωρίζουν που πήγε και τι κάνει. Θα το διαπιστώσουν εκ των υστέρων.
Τα ίδια έγγραφα αναφέρουν ότι παρατηρήθηκαν διαφορετικά στατιστικά επίπεδα στα σάκχαρα, αμινοξέα και λιπίδια του νέου καλαμποκιού σε σχέση με το μη τροποποιημένο. Αυτές οι αλλαγές εξηγούνται αν δεχθούμε την αρχιτεκτονική διαταραχή του γενώματος λόγω της ενσωμάτωσης του ξένου DNA σε τυχαία θέση μέσα στο γένωμα του ξενιστή, έτσι το επίπεδο των βιοχημικών διαταραχών που παρατηρούμε από τη διαφορά των σακχάρων, αμινοξέων , λιπιδίων μπορεί κάλλιστα να σημαίνει ύπαρξη καινούριων τοξινών ή αλλεργιογόνων ή υψηλότερα επίπεδα ουσιών που στον φυσικό αραβόσιτο είναι σε ανεκτά επίπεδα. Κανείς όμως δεν μιλάει γι αυτά. Σχετικά με το Καλαμπόκι Bt11 αναφέρεται ότι οι σχετικές μελέτες έγιναν σε πρωτεΐνες του E. Coli και όχι σε πρωτεΐνες του καλαμποκιού και ότι άλλες μελέτες γι αυτό βασίστηκαν σε αντίστοιχες που είχαν γίνει για την τομάτα ! Από πουθενά δεν προκύπτει η βιοχημική και λειτουργική ισοδυναμία των συστημάτων που χρησιμοποιήθηκαν. Το Βt11 ζητούν σήμερα να το καλλιεργήσουν.
Αν τα όσα αναφέραμε μέχρι τώρα δεν είναι αρκετά για να μας πείσουν πιο μέλλον θα έχουν οι επιστημονικές γνώσεις στα χέρια τους και αν οι ίδιοι δεν είναι ικανοί να αντιληφθούν ότι για μας η πρόοδος κάθε άλλο παρά περιγράφεται από την βελτίωση των οικονομικών δεικτών των εταιρειών που αυτοί αντιπροσωπεύουν, μπορούμε να πάμε λίγο παραπέρα
Οι κίνδυνοι που μπορούν να εισαχθούν άμεσα ή έμμεσα, μέσω των ζωοτροφών, στη διατροφή μας είναι τρεις και η πηγή τους βρίσκεται στην εισαγωγή νέων γενετικών πληροφοριών στους οργανισμούς δέκτες ... και να μη το ξεχνάμε, δεν είναι μόνο ο οργανισμός στόχος -Γ.Τ. καλαμπόκι, Γ.Τ. βαμβάκι ...- αλλά το σύνολο των οργανισμών του οικοσυστήματος μέσω της οριζόντιας μεταφοράς των γονιδίων :

Αλλεργιογόνα, τοξίνες, μειωμένη θρεπτική αξία και βέβαια κίνδυνοι για το περιβάλλον.
Η επί δεκαετίες χρήση του Β.t. δεν είχε σαν αποτέλεσμα την αναφορά καμίας αλλεργικής αντίδρασης στην δ-ενδοτοξίνη, την πρωτεΐνη που ασκεί την φυτοπροστατευτική δράση ούτε είχε αναφερθεί καμιά μελέτη στην ανάπτυξη ανθεκτικότητας των εντόμων. Όλα όμως αλλάζουν από τη στιγμή που μετατρέπουμε το κάθε κύτταρο, κάθε Β.t. φυτού σε ένα εργοστάσιο παραγωγής τοξίνης που παράγεται σε όλη τη διάρκεια ζωής του φυτού, και πολύ περισσότερο θα λέγαμε, μια που μπορεί μέσω της οριζόντιας μεταφοράς που προαναφέραμε να μεταφερθεί σε άσχετους οργανισμούς οδηγώντας σε κατάρρευση ολόκληρων οικοσυστημάτων. Στον φυσικό Β.t. η τοξίνη ενεργοποιείται στο στομάχι των εντόμων και αφού εκδηλώσει την τοξική της δράση υδρολύεται και αδρανοποιείται. Στα Γ.Τ. Β.t. φυτά συσσωρεύεται στις ζώνες καλλιέργειας όπου και μπορεί να παραμείνει ενεργή για περισσότερες από 200 μέρες. Το πράσινο σκουλήκι (Heliothis virescens) κατάφερε να αναπτύξει ήδη 5.000 φορές μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στην τοξίνη που παράγεται από το CryIA(c) γονίδιο δείχνοντας την ολοκληρωτική μελλοντικά εξουδετέρωση της πρακτικής ή ότι θα χρειάζεται 5.000 φορές ισχυρότερη τοξίνη για να ελεγχθούν τα έντομα ! Μέσα σε τρία χρόνια επαφής με Β.t. φυτά το Ηeliothis virescens κατάφερε να αυξήσει κατά 10.000 φορές την ανθεκτικότητά του απέναντι στην τοξίνη του Β.t. πράγμα που δεν είχε συμβεί με 38 χρόνια χρήσης του φυσικού μικροοργανισμού. Το μεγαλύτερο ίσως σε έκταση πείραμα με B.t. βαμβάκι γίνεται στην Κίνα. Τον πρώτο χρόνο εφαρμογής, 1999, χρησιμοποιήθηκαν συμπληρωματικά 7 κιλά εντομοκτόνων /εκτάριο. Τον δεύτερο, 2000-2001, χρειάστηκαν 14 κιλά για τον τρίτο χρόνο 2002-2003 ο εκπρόσωπος της Κινέζικης Ακαδημίας Αγροτικών Επιστημών ισχυρίζεται ότι δεν έχει στοιχεία.
Η τεχνολογία ανθεκτικότητας στα ζιζανιοκτόνα έχει αυξήσει την εξάρτηση από ένα ζιζανιοκτόνο, τη δραστική ουσία glyphosate, σε καθαρά απαγορευτικά επίπεδα. Η εκτεταμένη χρήση του στις Η.Π.Α. από το 1997 πυροδότησε τροποποιήσεις στη σύνθεση των οικογενειών των παρασίτων και άνοιξε το δρόμο για την εμφάνιση ανθεκτικών ζιζανίων Η ταχεία και σε μεγάλη έκταση εξάπλωση του ανθεκτικού σε glyphosate ερίγερου οφείλεται στις μεγάλες επιλεκτικές πιέσεις στις οποίες έχει υποστεί το συγκεκριμένο ζιζάνιο στις εκτάσεις οι οποίες καλλιεργούνται με Roundup Ready φυτά. Το γεγονός αυτό δυστυχώς επιβεβαιώνει τις προβλέψεις πολλών ειδικών επιστημόνων οι οποίοι προειδοποίησαν για τον μεγάλο κίνδυνο δημιουργίας ανθεκτικών ζιζανίων εάν η ανθεκτικότητα στο glyphosate κωδικοποιηθεί γενετικά και χρησιμοποιηθεί στη δημιουργία ποικιλιών καλλιεργήσιμων σε εκτεταμένες περιοχές (Hartzler, 1999). Ταχύτατη εξουδετέρωση των όποιων δυνατοτήτων διαφημίζεται ότι προσφέρουν τα λεγόμενα Roundap-ready φυτά (με ανθεκτικότητα στο ζιζανιοκτόνο Roundap) με μηχανισμούς που ήταν αναμενόμενο ότι θα λειτουργούσαν έτσι, πιστοποιείται από τελευταίες μελέτες σε Καναδά και Αμερική και επιπλέον εμφανίστηκαν τα πρώτα στοιχεία από τον Καναδά που δείχνουν ότι η χρήση του Roundap-η οποία θα πολλαπλασιαστεί με τη χρήση αυτών των καλλιεργειών- συνδέεται με την εκδήλωση φουζαριώσεων στο σιτάρι. Τα μεταλλαγμένα θα αυξήσουν κατακόρυφα την χρήση ζιζανιοκτόνων (η κατανάλωση του Roundap αυξήθηκε κατά 50% τα τελευταία χρόνια ) και πανεπιστημιακές μελέτες για 8.000 περιπτώσεις αγροτικών εκμεταλλεύσεων καταλήγουν ότι όσοι καλλιεργούν μεταλλαγμένα, χρησιμοποιούν 2-3 φορές περισσότερα ζιζανιοκτόνα απ΄ αυτούς που κάνουν ολοκληρωμένη καταπολέμηση! με αποτέλεσμα, αυξημένη ρύπανση νερών, τροφίμων, περιβάλλοντος και ζώων, αυξημένη συχνότητα αναπαραγωγικών προβλημάτων προβληματικών γεννήσεων και άλλων ασθενειών. Εξαιτίας αυτών των δεδομένων η Monsanto ζήτησε από την Νέα Ζηλανδία αύξηση του ορίου υπολειμμάτων του Roundap στη σόγια κατά 200 %, από 0,1mg/κιλό σε 20mg/κιλό. Οποία υποκρισία να μας μιλάει για προστασία του περιβάλλοντος με τις Γ.Τ. Καλλιέργειες! Οι B.t. καλλιέργειες έχοντας 100 και πλέον φορές μεγαλύτερα επίπεδα δ-ενδοτοξινών από τα ψεκαζόμενα με Β.t. είναι δυνητικά πολύ πιο αλλεργιογόνες από τους ψεκασμούς με φυσικό B.t. Τα παιδιά είναι 3-4 φορές πιο ευαίσθητα απέναντι στα διάφορα αλλεργιογόνα σε σχέση με τους ενήλικες. Παιδιά κάτω των δύο ετών εμφανίζουν τη μεγαλύτερη συχνότητα αλλεργικών αντιδράσεων ιδιαίτερα σε αλλεργιογόνα που πρώτο-εισάγονται στη διατροφή τους. Τα παιδιά που θηλάζουν μπορούν να εκτεθούν σ αυτά μέσω του μητρικού διαιτολογίου. Ο πρώην Υπ. Περιβάλλοντος της Βρετανίας είχε πει ότι κάθε παιδική τροφή που περιέχει Γ.Τ. συστατικά μπορεί να οδηγήσει σε δραματική αύξηση των αλλεργιών. Παιδιά που εμφανίζουν ευαισθησία σε ωτίτιδες και άλλες προσβολές θα βρεθούν σε κίνδυνο όταν έρθουν σε επαφή με ανθεκτικούς στα αντιβιοτικά κλώνους βακτηρίων που μπορούν να παραχθούν με την ενσωμάτωση των γονιδίων ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά που βρίσκονται στα Γ.Τ. τρόφιμα. Αυτός είναι ένας λόγος που τα αρνείται η Βρετανική Ιατρική Εταιρεία. Φυσικά ο ίδιος κίνδυνος καραδοκεί και για τις άλλες ασθένειες των ενηλίκων που μέχρι σήμερα αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με αντιβιοτικά. Η ενσωμάτωση των γονιδίων ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά μπορεί να γίνει και στο πεπτικό σύστημα των μηρυκαστικών -όπου έχει διαπιστωθεί ότι τα γονίδια δεν διασπώνται- όταν αυτά τρέφονται με Γ.Τ. ζωοτροφές. Τα γονίδια αυτά πρακτικά βρίσκονται σε όλα τα Γ.Τ. φυτά και αποτελούν έναν εντελώς απαράδεκτο κίνδυνο
Οι ιοί χρησιμοποιούνται κατά κόρον στις εφαρμογές της Γ.Μ. Έχει διαπιστωθεί ότι το DNA ιών μπορεί να μην πευθεί στον πεπτικό αυλό τουλάχιστον πειραματόζωων. Πιο πρόσφατα αυτό επιβεβαιώθηκε ότι συμβαίνει και στο πεπτικό σύστημα των χοίρων. Έτσι μπορεί να περάσει στο κυκλοφοριακό σύστημα και στα σωματικά κύτταρα. Μέσα στο κύτταρο μπορεί να ενσωματωθεί στο γενετικό υλικό και να δημιουργήσει ανωμαλίες και καρκίνους. Ο ιός του μωσαϊκού του κουνουπιδιού χρησιμοποιείται στα περισσότερα Γ.Τ. φυτά με σκοπό να ενεργοποιεί τα ξένα γονίδια που έχουν εισαχθεί τεχνητά στον ξενιστή και πέρα από το ότι είναι πολύ αποτελεσματικός είναι και πολύ επικίνδυνος. Εισέρχεται στο τροποποιημένο φυτό με μορφή διαφορετική από τη φυσική με την οποία συναντάται στον φυσικό ξενιστή του. Αυτό του προσφέρει τη δυνατότητα να δράσει σε ένα ευρύ φάσμα περιβαλλόντων ξενιστών που πριν δεν μπορούσε. Διαπιστώθηκε πρόσφατα ότι ο ιός του μωσαϊκού του κουνουπιδιού (CaMV) έχει ένα «σημείο ανασυνδιασμού» ένα σημείο δηλαδή που του δίνει τη δυνατότητα να «σπάσει» και να ανασυνδιαστεί με άλλο ιό στο γένωμα του ξενιστή συμπεριλαμβανομένων DNA ιών σε λήθαργο όπως και με άλλους ιούς που βρίσκονται στο κύτταρο. Τα αποτελέσματα ερευνών δείχνουν ότι ο CaMV είναι πολύ πιθανό να ανασυνδιαστεί με άλλο DNA. Ο ιός του AIDS έχει και αυτός σημείο ανασυνδιασμού. Τέτοιες δομές δεν είναι δυνατόν να περιοριστούν ή να ελεγχθούν από τη στιγμή που θα διαφύγουν στο ευρύτερο περιβάλλον. Στόχος είναι ο «ενισχυτής» αυτός - ο ιός του μωσαϊκού του κουνουπιδιού- να ενισχύσει την έκφραση του επιλεγμένου γονιδίου, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να επέμβει και στην ενεργότητα γειτονικών γονιδίων. Ακόμα χειρότερα αν συμβεί να εισαχθεί κοντά σε λεγόμενο «ρυθμιστικό» γονίδιο. Αυτός ο «ενισχυτής» μπορεί να ενισχύσει την παραγωγή τοξινών ή αλλεργιογόνων που φυσιολογικά ή παράγονται σε μικρές ποσότητες ή μόνο σαν αντίδραση μετά από ερεθισμό (π.χ. προσβολή από κάποιο έντομο).

Θα μπορούσαμε για πολύ ώρα ίσως να συνεχίζαμε με αυτή την καταγραφή δεδομένων, θεωρούμε όμως ότι η απάντηση στο όλο πρόβλημα θα μπορούσε να δοθεί πιο γλαφυρά από αυτούς που μας ζητούνε να ρισκάρουμε για τα κέρδη τους με την απάντηση σε ένα πολύ απλό ερώτημα :«Υπάρχει δυνατότητα επιστροφής, όταν η επιστημονική risk analysis ή η ίδια η χειροπιαστή πραγματικότητα πείσουν και αυτούς για τον κίνδυνο που αντιπροσωπεύουν οι πρακτικές τους ; »Αυτοί σαφώς και έχουν πολλά να αποκομίσουν από τη συμμετοχή μας σ΄ αυτό το ρίσκο εμείς όμως γιατί να το κάνουμε; Για τις αποζημιώσεις; Αποζημιώνεται η ζωή μου με τα χρήματά τους; και η ζωή των παιδιών μου; και η φυσικότητα της βιολογικής κληρονομιάς της γης; Για όσους ακόμα και μετά απ όλα αυτά εξακολουθούν να παρακάμπτουν τις όποιες ηθικές αναστολές τους στο όνομα προσωπικών κερδών που τους υπόσχονται τους παραπέμπουμε στα συμπεράσματα μελέτης επί της πρώτης γενιάς, 8 ετούς διάρκειας, γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών. Εκεί διαπιστώνουμε ότι όσον αφορά τη σόγια οι αποδόσεις των Γ.Τ. είναι 5 - 10% μικρότερες από των συμβατικών. Το παν. της Nebraska δημοσίευσε τα δικά του συμπεράσματα από τη σύγκριση Γ.Τ. και συμβατικών ποικιλιών κάτω από συγκρίσιμες συνθήκες σε τρεις πολιτείες. Στην Indiana η «κορυφαία» μεταλλαγμένη ποικιλία τριών εταιρειών συγκρινόμενη με την κορυφαία συμβατική των ίδιων εταιρειών έδωσε 15,5% μικρότερες αποδόσεις, στο Illinois οι «κορυφαίες» μεταλλαγμένες 8 εταιρειών συγκρινόμενες με τις κορυφαίες υστερούσαν σε αποδόσεις κατά περίπου 1%, στην Iowa αντίστοιχη συγκριτική μελέτη έδειξε ότι οι μεταλλαγμένες υστερούσαν κατά 19% από τις συμβατικές. Έτσι κι αλλιώς βέβαια κανένας δεν τόλμησε να ισχυριστεί ότι τα μεταλλαγμένα σχεδιάστηκαν για μεγαλύτερες αποδόσεις. Το αφήνουν όμως έντεχνα να «διαρρέει».
Συνολικά, οι μελέτες ανέδειξαν μια μείωση της παραγωγικότητας μεταξύ 4% και 8%. Το καθαρό εισόδημα από καλλιέργειες δεν μεταβλήθηκε σημαντικά από την εισαγωγή των γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών στις Η.Π.Α.
Σε γενικές γραμμές, το κόστος των ΓΤ σπόρων αυξήθηκε σχεδόν όσο μειώθηκαν τα έξοδα για την καταπολέμηση των παρασίτων ή/και η μείωση των απωλειών εξαιτίας των παρασίτων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα όποια οικονομικά οφέλη αυτής της τεχνολογίας και σε όσες περιπτώσεις έχουν εμφανιστεί οφείλονται κυρίως σε ανταγωνιστικές πιέσεις και σε αλλαγή κοστολογήσεων και δεν αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα αυτής της τεχνολογίας. Μετά την παρουσίαση των σπόρων σόγιας Roundup Ready το 1996, οι παρασκευαστές ζιζανιοκτόνων σόγιας μείωσαν τις τιμές πώλησης αυτών των φυτοφαρμάκων σχεδόν κατά 50% και σε όλο το φάσμα των προϊόντων που αφορούν στη σόγια με στόχο να επιβραδύνουν την απώλεια αυτών των τμημάτων της αγοράς Ενώ οι μειώσεις των τιμών για το glyphosate έχουν βραχυπρόθεσμο όφελος για τους αγρότες, έχουν επίσης ως αποτέλεσμα την αύξηση της χρήσης τους, γεγονός που με τη σειρά του έχει ως συνέπεια την επιτάχυνση της εμφάνισης ανθεκτικών ζιζανίων Επιστήμονες εργαζόμενοι για το Υπουργείο Γεωργίας των Η.Π.Α. επισήμαναν το γεγονός ότι η παροχή θανατηφόρων δόσεων μιας φυσικής τοξίνης, π.χ. Bt, μέσα από τους ιστούς των φυτών θα δημιουργήσει και πάλι πολλά από τα προβλήματα που δημιούργησαν οι χημικοί ψεκασμοί (Lewis et al., 1997). Σε μια σημαντική δημοσίευση στα Proceedings of the National Academy of Scientists του 1997, οι επιστήμονες του Υπ. Γεωργίας, των Η.Π.Α. δηλώνουν:«Η χρήση θεραπευτικών μέσων, ανεξάρτητα εάν αυτά είναι βιολογικά, χημικά ή φυσικά ως πρωταρχικό μέσο για των έλεγχο των παρασίτων και όχι ως συμπλήρωμα στις φυσικές διαδικασίες ελέγχου ώστε αυτά να διατηρούνται σε λογικά πλαίσια, παραβιάζει βασικές αρχές ενοποίησης και δεν μπορεί να είναι βιώσιμη.» Αναφερόμενοι στις εμφανιζόμενες εφαρμογές της βιοτεχνολογίας στην καταπολέμηση των παρασίτων σημειώνουν ότι: «Όσο εντυπωσιακή και συναρπαστική εμφανίζεται η βιοτεχνολογία, τα επιτεύγματά της έχουν την τάση να καθυστερούν την υιοθέτηση μακροπρόθεσμων, βασιζόμενων σε οικολογικά μέσα λύσεων για την καταπολέμηση των παρασίτων γιατί οι συχνά παρουσιαζόμενες σειρές νέων προϊόντων δημιουργούν ένα συναίσθημα ασφαλείας, ακριβώς όπως και τα συνθετικά παρασιτοκτόνα κατά την εποχή της ανακάλυψής τους τη δεκαετία του 1940... Τα τροποποιημένα παθογόνα και τα φυτά που κατασκευάζονται για να εκκρίνουν παθογόνες τοξίνες έχουν ως στόχο την απλή αντικατάσταση των συνθετικών παρασιτοκτόνων και θα γίνουν ανενεργά ακριβώς με τον ίδιο τρόπο όπως και τα παρασιτοκτόνα. Θα αποτελέσει μεγάλη ατυχία εάν τα πανίσχυρα αυτά συστατικά σπαταληθούν με αυτόν τον τρόπο αντί να συμπεριληφθούν ως κεντρικά σημεία σε ένα μακροπρόθεσμο σύστημα καταπολέμησης των παρασίτων.»

Διατήρηση ντόπιων ποικιλιών φυτών

Από χρόνια τώρα η γενετική (όχι η γενετική μηχανική) πρόσφερε σοβαρά επιτεύγματα στις ανάγκες του ανθρώπου. Με την εφαρμογή της, από τις παραδοσιακές ντόπιες ποικιλίες πήγαμε στις νέες ποικιλίες φυτών και νέα είδη ζώων περισσότερο παραγωγικά και περισσότερο ανθεκτικά στις αντίξοες καιρικές συνθήκες και σε εχθρούς και ασθένειες. Ακόμη δημιουργήθηκαν υβρίδια φυτών και ζώων με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, παραγωγικότητα και με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που δεν είχαν οι γονείς. Έτσι σιγά - σιγά οι παραδοσιακές ποικιλίες φυτών και οι αυτόχθονες φυλές ζώων άρχισαν να περιορίζονται, σε βαθμό τέτοιο που κάποια, εξαφανίσθηκαν αφού σταμάτησαν πλέον να χρησιμοποιούνται. Και ήρθε η εποχή των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών ή μεταλλαγμένα (όπως στη λαϊκή γλώσσα αναφέρονται), τα οποία απειλούν να σαρώσουν κάθε προηγούμενο πολλαπλασιαστικό υλικό κυρίως φυτών, σε τέτοιο βαθμό που αν δεν αντισταθεί η κοινωνία, μπορεί να εξαφανίσουν οτιδήποτε υπάρχει σήμερα κυρίως στο φυτικό βασίλειο. αφού με την αναγκαστική διασταύρωση που θα λάβει χώρα στη φύση θα γίνουν όλα μεταλλαγμένα.

ΠΕΡΙ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ

Σύμφωνα με την ΚΥΑ 620/135644/6-7-95 με τίτλο «Διατήρηση εκτατικών καλλιεργειών που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση». του μέτρου 3.8 του άξονα 3 του ΕΠΑΑ 2000-2006, του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: γενετική διάβρωση σημαίνει απώλεια φυτογενετικού υλικού είτε με τη μορφή εξαφάνισης του βοτανικού είδους είτε με τη μορφή της μείωσης της γενετικής ποικιλότητας εντός του είδους

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ

Γενετική Διάβρωση
Μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα η έννοια αυτή ήταν άγνωστη. Με την κλειστή αυτοσυντηρούμενη οικονομία των μικρών αγροτικών κοινωνιών δεν ήταν ορατός κανένας κίνδυνος για τις χρησιμοποιούμενες τοπικές ποικιλίες και πληθυσμούς ή για τα φυσικά οικοσυστήματα. Όμως με την τεχνολογική και οικονομική επανάσταση που επικράτησε μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο οι νέες συνθήκες οδήγησαν στην επικράτηση, στις εθνικές αγορές πρώτα και στην παγκόσμια κατόπιν, λίγων ποικιλιών που δημιουργήθηκαν από επιστημονικά κρατικά ιδρύματα αρχικά και ιδιωτικές βελτιωτικές εταιρείες αργότερα, οι οποίες εκμεταλλεύτηκαν το ευνοϊκό νομικό πλαίσιο προστασίας των δημιουργιών τους που επικράτησε διεθνώς μετά το 1960. Αποτέλεσμα αυτών των νέων τάσεων ήταν να εκτοπισθεί από την καλλιέργεια και να χαθεί ένα μεγάλο μέρος του παραδοσιακού γενετικού υλικού που μας κληροδότησαν οι προηγούμενες γενεές. Αυτή η απώλεια γενετικού υλικού χαρακτηρίσθηκε ως Γενετική Διάβρωση (Genetic erosion)[1].
Όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, "εκατομμύρια άνθρωποι έχουν τραφεί από τις μεγαλύτερες σοδειές που προέκυψαν, όταν οι αγρότες στράφηκαν στις νέες ποικιλίες της πράσινης επανάστασης". Αλλά τι απέγιναν όλες εκείνες οι ποικιλίες που οι αγρότες καλλιεργούσαν πριν από την λεγόμενη "πράσινη επανάσταση";
Είμαστε μάρτυρες και συνυπεύθυνοι ενός βοτανικού ολοκαυτώματος. Μια ποικιλία ρυζιού, ονομαζόμενη IR-36, απλώνεται σήμερα σε έκταση πάνω από το 60% της Ν. Α. Ασίας, όπου μόλις λίγα χρόνια πριν, εύκολα εύρισκες χιλιάδες ποικιλίες που καλλιεργούνταν για αιώνες από τους αγρότες. Μια άλλη ποικιλία, η IR-8 κυριαρχεί από το κρύο της Ταϊβάν έως τη ζέστη του Μπενίνι, εκεί όπου μέχρι πριν λίγα μόνο χρόνια μεγάλωναν 30.000 είδη ρυζιού. Το ζαχαρότευτλο Detroit Globe Beet, που εισήγαγε στην Τουρκία κάποια γερμανική εταιρεία προξένησε την εξαφάνιση της γενετικής δεξαμενής της Εγγύς Ανατολής. Πεπόνια και αγγούρια που εισήχθησαν από αμερικάνικες εταιρείες στην Αφρική, αντικατέστησαν σχεδόν ολοκληρωτικά τις τοπικές ποικιλίες[2].
Το 75% της Ευρωπαϊκής και το 93% της Αμερικάνικης γεωργικής ποικιλότητας έχει χαθεί μέσα στον 20ο αιώνα.
Το 33% των εκτρεφόμενων αγροτικών ζώων έχει επίσης εξαφανιστεί ή βρίσκεται κοντά στην εξαφάνιση.
30.000 ποικιλίες λαχανικών έχουν εξαφανιστεί μέσα στον περασμένο αιώνα και μία ακόμα χάνεται κάθε έξι ώρες.[3]
Σχεδόν το 40% των ποικιλιών λαχανοκομικών φασολιών με τρυφερό πράσινο σαρκώδη και χωρίς ίνες λοβό έχουν ως βάση τον γενότυπο της ποικιλίας Tendercrop. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την χρησιμοποίηση μίας Στενής Γενετικής Βάσης. Επικίνδυνος περιορισμός της γενετικής βάσης παρατηρήθηκε τα τελευταία 30 χρόνια σε όλες σχεδόν τις σημαντικές καλλιέργειες. Για πολλές από αυτές δεν χρησιμοποιούνται στην βελτίωση περισσότερο από το 5-10% της διαθέσιμης παραλλακτικότητας.1
Το 30% του σταριού σε όλο τον κόσμο προέρχεται από έναν γονέα και το 70% από έξι γονείς[4].
Και όμως, στην Ελλάδα μόνο, καλλιεργούνταν μέχρι πρόσφατα 111 ντόπιες ποικιλίες και πληθυσμοί μαλακού σιταριού, 139 ντόπιες ποικιλίες και πληθυσμοί σκληρού, 99 ντόπιες ποικιλίες και πληθυσμοί κριθαριού, 294 καλαμποκιού και 39 ντόπιες ποικιλίες και πληθυσμοί βρώμης και 605 ποικιλίες φασουλιού που έπαψαν πλέον να καλλιεργούνται .
Επίσης χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το 1927, η καλλιέργεια του σιταριού να περιλαμβάνει 100% ντόπιες ποικιλίες, το 1969 μόνο 10% , ενώ σήμερα κυριολεκτικά έχει εκτοπιστεί από την καλλιέργεια το σύνολο των παλιών ποικιλιών4.
Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι μόνο το 1 % των ντόπιων ποικιλιών σταριού και το 2-3 % των ποικιλιών λαχανικών που υπήρχαν πριν 50 χρόνια στην Ελλάδα έχει διασωθεί υπό καλλιέργεια μέχρι τις μέρες μας1.
Μόνο το 20 % των ποικιλιών καλαμποκιού που καταγράφηκαν στο Μεξικό το 1930, είναι σήμερα γνωστές[5]. Το γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι StarLink της Aventis έφθασε να ρυπάνει την αναντικατάστατη γενετική δεξαμενή καλαμποκιού του Μεξικού.
Χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ το 1951 δεν χρησιμοποιούνται ακόμη καθόλου υβρίδια καλαμποκιού, σήμερα συμβαίνει να μην καλλιεργούνται πουθενά ντόπιες ποικιλίες παρά μόνο υβρίδια4.
Στην παγκόσμια αγροτική σκηνή διαδραματίζεται ένα τεράστιο και επικίνδυνο φαινόμενο ισοπέδωσης.
Το ίδιο πρόβλημα όμως και στ' αυτόχθονα αγροτικά ζώα - στις αρχές του ΄50, στις λίμνες της Β. Ελλάδος έβοσκαν κοντά στις 100.000 βουβάλια. Τα κοντά πρόβατα αντικαταστάθηκαν από τα ψηλά που ήρθαν από τα πλούσια λιβάδια της Β. Ευρώπης, που δεν έχουν καμία σχέση με τα λιβάδια της Ελλάδας. Οι βραχυκερατικές αγελάδες αντικαταστάθηκαν από τις βιομηχανοποιημένες αγελάδες Χολστάιν, που θέλουν τις καλύτερες τροφές και συνθήκες για να δώσουν αυτό που δίνουν.
Όλα αυτά και χιλιάδες άλλα γίνονται όχι μόνο γιατί τα αποφάσισαν τα "κέντρα εξουσίας", ή γιατί είναι η πολιτική των κρατών. Έγιναν και γιατί ο καθένας μας τα στήριξε και συνεχίζουμε να τα στηρίζουμε.
Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς σε αυτό το πρωτοφανές ολοκαύτωμα; Θα μείνουμε απαθείς ή θα πάρουμε την ευθύνη που μας αναλογεί;
Οι ντόπιες ποικιλίες είναι η ελπίδα μας και η πρότασή μας.
Τα παραπάνω συνέβαιναν στον 20ο αιώνα, τον 21ο αιώνα όμως συντελείτε μια πρωτοφανής αφύπνιση της ανθρωπότητας και αυτή η αρνητική κατάσταση τείνει να ανατραπεί.
________________________________________
[1] Η γεωργική βιοποικιλότητα Νίκος Σταυρόπουλος, Στέλιος Σαμαράς, Α. Ματθαίου ΕΘΙΑΓΕ-ΚΓΕΜΘ Τράπεζα Γενετικού Υλικού.
[2] «La cominita banca dei semi». Από το την Ιταλική οργάνωση «κοινοτική τράπεζα σπόρων, για τη στρατηγική διατήρησης των ντόπιων ποικιλιών»
[3] www.slowFood.com
[4] Το φυτικό και ζωικό γενετικό υλικό στην Ελλάδα, Κ. Κουτής.
[5] Κατάσταση του κόσμου 2005 του WORDWATCH INSTITUTE ΚΕΦ.4

ΤΟ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ ΒΑΣΙΛΑΚΟΥ

ΤΟ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ ΒΑΣΙΛΑΚΟΥ έχει κάποια χρόνια που διατηρεί παραδοσιακό πολλαπλασιαστικό υλικό, δηλαδή ντόπιες ποικιλίες, κυρίως σε πεπόνι και καρπούζι. Όσοι ενδιαφέρονται να καλλιεργήσουν αυτές τις ντόπιες ποικιλίες μπορούν να απευθύνονται στο αγρόκτημα για να προμηθευτούν λίγο σπόρο στη τιμή των 0,20 € ένα συμβολικό ποσό, που αντιπροσωπεύει ένα μέρος τους κόστους συλλογής, αποξήρανσης, συσκευασίας και αποθήκευσης. Τηλ. 24410/21000 & 28550

Το "Πελίτι"

Το "Πελίτι" είναι αστική μη κερδοσκοπική εταιρία, εγκεκριμένη από το πρωτοδικείο της Δράμας.
Σήμερα είναι μία από τις σημαντικότερες μη κυβερνητικές οργανώσεις στην Ελλάδα, στο θέμα της συλλογής, διάδοσης και διάσωσης των ντόπιων ποικιλιών. Επίσης ασχολείται και με την καταγραφή των αυτόχθονων αγροτικών ζώων.
Ενδιαφέρουσες λοιπόν πληροφορίες για το θέμα αυτό μπορείτε να πάρετε από την ιστοσελίδα του Πελίτι που είναι: www.peliti.gr ή στο τηλ. 2524022059 οι υπεύθυνοι της οποίας ασχολούνται συστηματικά και με μεράκι γιαυτή την υπόθεση από το έτος 1995

Εμπειρίες καλλιεργητών

Στην 6η Πανελλαδική Γιορτή Ανταλλαγής Ντόπιων Ποικιλιών ζητήθηκε από τους καλλιεργητές να δημιουργηθεί ένας χώρος στην ιστοσελίδα μας όπου θα παρουσιάζονται οι εμπειρίες των καλλιεργητών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων πάνω στην καλλιέργεια και στη διατήρηση των ποικιλιών.

Περιμένουμε τις εμπειρίες σας

Γεώργιος Κηπουρός 50 χρονιά καλλιεργητής παραδοσιακών λαχανικών

Γεώργιος Κηπουρός

50 χρονιά καλλιεργητής παραδοσιακών λαχανικών.

«Ονομάζομαι Γεώργιος Κ. Κηπουρός.  Γεννήθηκα στις Σέρρες τον Ιανουάριο του 1938 όπου μεγάλωσα και ζω μέχρι σήμερα.  Είμαι παντρεμένος και έχω δυο παιδιά.  Το επάγγελμα μου, από το 1954 και μέχρι σήμερα, είναι η παραγωγή λαχανικών.    Επί 50 συναπτά έτη καλλιεργώ με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο, διάφορες παλιές ντόπιες ποικιλίες λαχανικών, όπως τομάτα, λάχανο, μαρούλι (ίσιο), ρόκα, πράσο, πιπεριές(γεμιστές), πιπεριές(τηγάνι) και μελιτζάνες.

Την αγάπη και τον τρόπο παραδοσιακής καλλιέργειας των λαχανικών, αυτών, όπως και τις ντόπιες ποικιλίες τις, κληρονόμησα από τον πατέρα μου και τις διατηρώ ακόμη και σήμερα.

Για τις διάφορες ασθένειες των παραπάνω λαχανικών, τις ψείρες και τα σκουλήκια που τα καταστρέφουν, ενδιαφέρθηκα να μάθω από πού αυτά προέρχονται και όχι να μάθω τι φάρμακα και τι λιπάσματα να χρησιμοποιώ.

Οι ασθένειες, τα σκουλήκια και  οι ψείρες αντιμετωπίζονται με σωστά ποτίσματα σε 30 είδη λαχανικών, στο καρπούζι και στο πεπόνι.

Εξαιρούνται: η κάμπια στο λάχανο, στο μπρόκολο στο κουνουπίδι, ο δορυφόρος στην πατάτα, στη μελιτζάνα και σπανίως στην ντομάτα και το σκουλήκι στο σκόρδο.  Αυτά τα αντιμετωπίζω με διαφορετικούς τρόπους.

Α)Την κάμπια στο λάχανο, στο μπρόκολο και στο κουνουπίδι την αντιμετωπίζω κατά   ένα ποσοστό 40% πιάνοντας τις πεταλούδες.Κατά ένα άλλο  ποσοστό 40% ρίχνω  κάθε μέρα από λίγο σιτάρι στις σειρές ανάμεσα στα λάχανα.  Με τον τρόπο αυτό έρχονται τα πουλιά για να φάνε το σιτάρι, πετάνε δίπλα στις πεταλούδες, τρομάζουν αυτές και  φεύγουν. Τέλος κατά ένα 20% ελέγχω μια φορά την εβδομάδα τα λάχανα για να δω εάν έχουν αυγουλάκια ή μικρές κάμπιες και τις σκοτώνω με το χέρι.

Β)Τον δορυφόρο στην πατάτα και την μελιτζάνα:

 1^ος τρόπος: Σύμφωνα με τις παρακολουθήσεις που έχω κάνει ο δορυφόρος πετάει με κατεύθυνση από ανατολή προς δύση. Οπότε πετώντας το πρώτο χωράφι με πατάτες που θα συναντήσει θα καθίσει στην αρχή της ανατολικής πλευράς του..

Επί ένα μήνα καθημερινά τις πρωινές ώρες μαζεύω με το χέρι τον δορυφόρο, ο οποίος έχει καθίσει στις πατάτες με τον τρόπο που περιγράψαμε παραπάνω ( διαθέτω 10 λεπτά της ώρας την ημέρα)

2^ος τρόπος: Υπάρχει και ο εχθρός του δορυφόρου που τρώει τα αυγά και τα νεογέννητα.

Γ) Σκουλήκι στο σκόρδο. Όσα σκόρδα φυτεύονται ενάμισι μήνα πριν το χειμώνα τον μήνα Μάρτιο αυτά τα σκόρδα θα  καταστραφούν από το σκουλήκι.  Για το λόγο αυτό τα σκόρδα τα φυτεύω 1 ½  μήνα πριν από το τέλος του χειμώνα, με αποτέλεσμα το σκουλήκι να μην τα προσβάλει μέχρι το τέλος της συγκομιδής τους.  Όλα αυτά ισχύουν, μόνο  για τα χωράφια που καλλιεργούνται με φυλλοχώματα και όχι με κοπριά ζώων ή λιπάσματα.

Θυμάμαι το έτος 1954 τότε που οι γείτονες λαχανοπαραγωγοί, ραντίζανε τα χωράφια τους με γαλαζόπετρα και ασβέστη και κουβαλούσαν με τα κάρα τους την κοπριά σ’ αυτά εγώ σαν παιδί την εποχή εκείνη είχα άγνοια από όλα αυτά.

Μετά το έτος 1960, στοιχημάτισα με τον εαυτό μου πως αν τα καταφέρω να καλλιεργήσω τα χωράφια μου χωρίς λιπάσματα, ραντίσματα και κοπριά και έχω καλή παραγωγή χωρίς να αρρωσταίνουν ή να πιάνουν σκουλήκια τα λαχανικά μου θα συνεχίσω το επάγγελμα αυτό ειδάλλως θα αλλάξω επάγγελμα. Το αποτέλεσμα ήταν να καλλιεργώ 30 είδη λαχανικών καρπούζια και πεπόνια χωρίς κοπριά λιπάσματα και ραντίσματα και συνεχίζω μέχρι σήμερα με τον ίδιο τρόπο.

Προσπαθώ μέχρι σήμερα η παραγωγή μου να είναι καλή και καθαρή γιατί θέλω ο καταναλωτής να είναι ευχαριστημένος και να τρώει λαχανικά νόστιμα τα οποία έχουν μεγαλώσει χωρίς φάρμακα λιπάσματα και κοπριά.  Πάνω από όλα σέβομαι την υγεία των πελατών μου για να μπορώ και εγώ να έχω τη συνείδησή μου καθαρή και να βγάλω έτσι το μεροκάματό μου.  Επί πενήντα χρόνια συνεργάστηκα ειλικρινά με τη φύση και αυτή με την σειρά της με εμπιστεύθηκε, βοηθώντας με να λύνω όλα τα δύσκολα προβλήματα που προέκυπταν.

Εμπιστοσύνη στη φύση.

Ας δούμε αναλυτικά την κάθε ποικιλία λαχανικών, λέγοντας λίγα λόγια.

Λάχανο: είναι ντόπια ποικιλία και καλλιεργείται σαν πρώιμο και σαν όψιμο σε βαριά και σε ελαφριά χωράφια. Η ποικιλία αυτή είναι πολύ καλή, αντέχει στις λίγες παγωνιές.  Γίνεται στρογγυλό (πλακέ), με βάρος μέχρι και έξι (6) κιλά το ένα με πολύ αφράτα φύλλα και πολύ γευστικά.

Μπορεί να μαγειρευτεί με πολλούς τρόπους π. χ. σαρμαδάκια, φαγητό στην κατσαρόλα ή και να γίνει πολύ γευστική σαλάτα. Το λάχανο το γνώρισα το 1954.  Δεν γνωρίζω πως βρέθηκε στις Σέρρες.

Μαρούλι (ίσιο):είναι ντόπια ποικιλία και καλλιεργείται σαν πρώιμο και σαν όψιμο λαχανικό.  Το μεγάλο φυτό θέλει χωράφι δυνατό και δεν αντέχει στις παγωνιές.  Ενώ σαν μικρό φυτό μαρούλι είναι πιο ανθεκτικό στην παγωνιά. Η ποικιλία αύτη ζυγίζει πάνω από 1 ½  κιλό το ένα, είναι εμφανίσιμο και έχει πολύ μεγάλη καρδιά. Είναι γευστικό και γίνεται φαγητό, σαλάτα, αλλά και σαρμαδάκια με τα μεγάλα ίσια φύλλα του.  Το καλλιεργώ από το 1954.  Δεν  γνωρίζω πως βρέθηκε στις Σέρρες.  

Μελιτζάνα: ντόπια ποικιλία, που θέλει δυνατό χωράφι. Η βλάστηση της είναι μεγάλη και το ύψος της μπορεί να φθάσει 1 ½  μέτρο και πάνω.  Ο καρπός της μελιτζάνας είναι εμφανίσιμος με γυαλιστερό ωραία μαύρο χρώμα.  Είναι ομοιόμορφος και γίνεται πολύ μεγάλος και πολύ αφράτος. Έχει μεγάλη παραγωγή.  Μαγειρεύεται με διάφορους τρόπους, γίνεται γευστικότατα παπουτσάκια και μπορεί επίσης να ψηθεί για μελιτζανοσαλάτα.

Πολύ παλαιά ντόπια ποικιλία βρέθηκε στα χέρια μου από ένα πολύ παλαιό παραγωγό το 1967 δεν γνωρίζω από πού ήρθε στις Σέρρες.

Πιπεριές γεμιστές: ντόπια ποικιλία, που φυτεύεται σε βαριά χωράφια και έχει μεγάλη παραγωγή. Ο καρπός της έχει σχήμα νεροπότηρου με τρεις ή και τέσσερις γωνιές, είναι λεπτόφλουδος και μέτριος σε μέγεθος, είναι πολύ νόστιμος.  Μαγειρεύεται γεμιστή στον φούρνο.  Το 1965 βρέθηκε στα χέρια μου από ένα παλαιό παραγωγό.  Δεν γνωρίζω πότε  ήρθε στις Σέρρες.

Πιπεριά για τηγάνι: είναι ντόπια ποικιλία προτιμά τα βαριά δυνατά χωράφια και έχει αρκετή παραγωγή.  Ο καρπός της πιπεριάς είναι νόστιμος και χρησιμοποιείται για τηγάνισμα και ψητά στο φούρνο για σαλάτα.  Ντόπια ποικιλία από πληροφορίες που έχω ήρθε από την Βουλγαρία.

Πράσο: η ποικιλία αυτή έχει καρπό μέτριο γίνεται χοντρός και το ύψος του φθάνει πάνω από ένα μέτρο.  Καλλιεργείται σε μέτρια και βαριά χωράφια και το χειμώνα δεν αντέχει σε πολύ παγωνιά. Δεν γνωρίζω πως ήρθε στις Σέρρες.

Ρόκα: η ρόκα είναι νόστιμο λαχανικό και χρησιμοποιείται ωμή μόνο για σαλάτα. Ντόπια ποικιλία. Άλλοι λένε πως τη ρόκα την έχουν φέρει οι πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη και άλλοι από τη Θράκη.

Ντομάτα: ποικιλία «μήλο» αναρριχόμενη.  Στην παραγωγή είναι αρκετά ικανοποιητική. Φθάνει σε ύψος πάνω από δύο μέτρα. Είναι πολύ εμφανίσιμη και λεπτόφλουδη.  Έχει γεύση παρά πολύ νόστιμη και συνδυάζεται με όλα τα φαγητά.  Την καλλιεργώ από το 1954.  Από πληροφορίες ντομάτα «μήλο» είναι ντόπια και φέρανε μια άλλη ποικιλία τομάτα «μήλο» από την Βουλγαρία

Πρέπει να γνωρίζουν οι νέοι αγρότες που θα ασχοληθούν με παραδοσιακή καλλιέργεια.

1. να αγαπήσουν το επάγγελμα
2. να έχουν εμπιστοσύνη στη φύση.
3. τα λαχανικά να φυτεύονται στην εποχή τους.
4. Να παρακολουθούν κάθε μέρα την υγρασία στα λαχανικά.
5. και να δώσουν μεγάλη προσοχή στο πότισμα που είναι και το κύριο σημείο».

Ο κύριος Γ. Κηπουρός έχει βγει πρόσφατα στη σύνταξη αλλά παρέδωσε τις γνώσεις του και τους σπόρους του σ’ ένα νέο άνθρωπο που θα συνεχίσει την καλλιέργεια των λαχανικών που αυτός κληρονόμησε από τον πατέρα του.  Συνεχίζει να πηγαίνει κάθε μέρα στον κήπο του όπως έκανε εδώ και πενήντα χρόνια.

Αποστολή σπόρων από το Πελίτι

Σχόλιο για τη φωτογραφία: Ανοιξιάτικη σίκαλη φυτεύετε την άνοιξη και ως το καλοκαίρι προλαβαίνει να καρπίσει

Αν θέλετε να προμηθευτείτε σπόρους από ντόπιες ποικιλίες από το Πελίτι σας προτείνουμε μερικούς τρόπους:

1. Να μας στείλετε ένα γράμμα  από τον Οκτώβριο έως τον Φεβρουάριο. Στο γράμμα θα βάλετε έναν άδειο φάκελο με προπληρωμένο τέλος ή γραμματόσημο του ενός ευρώ. Εμείς θα σας βάλουμε μέσα ότι σπόρους έχουμε τη στιγμή που απαντάμε στο γράμμα σας. Η ταχυδρομική μας διεύθυνση είναι Πελίτι, Μεσοχώρι Παρανεστίου τ. κ. 66035 Παρανέστι.
2. Σπόρους μπορείτε να βρείτε μέσα από το βασικό μας έντυπο «κατά τόπους αγροκτήματα…», όπου δημοσιεύουμε τα ονόματα των καλλιεργητών που συνεργάζονται μαζί μας. Το 10ο τεύχος κυκλοφορεί από το Σεπτέμβριο του 2010 και είναι αφιερωμένο στa όσπρια.
3. Μπορείτε να έρθετε στην 11η Πανελλαδική Γιορτή Ανταλλαγής Ντόπιων Ποικιλιών στις 30 Απριλίου 2011 στο Μεσοχώρι Παρανεστίου στο Ν. Δράμας.
4. Μπορείτε να έρθετε σε μία από τις ανοιχτές εκδηλώσεις της 7ης Απριλίου, το 2011 θα πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις  στο νομό Έβρου, στο νομό Ροδόπης,  στο νομό Χαλκιδικής την Κέρκυρα, την Αίγινα, στο νομό Ηρακλείου,  κ.α.

Οι σπόροι δίνονται δωρεάν από το Πελίτι, χωρίς καμία υποχρέωση από εσάς.

Όροι αποστολής σπόρων από τους καλλιεργητές που συμμετέχουν στο

Πανελλαδικό Δίκτυο Διάσοσης και Διάσωσης των Ντόπιων Ποικιλιών

και των Αυτόχθονων Αγροτικών Ζώων του Πελίτι

"Κατά τόπους αγροκτήματα".

Σποροφύτευση ήμερης βελανιδιάς

Γενικά στοιχεία

Η ήμερη βελανιδιά είναι ένα μεγαλοπρεπές ημιαειθαλές δένδρο της ελληνικής φύσης, το οποίο απειλείται με εξαφάνιση, λόγω των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων πολλών αιώνων.

Είναι εξαιρετικά φωτόφιλη, χαρακτηριστικό που την αναγκάζει να φύεται πολύ αραιά (το πολύ 8 δένδρα ανά στρέμμα) αλλά και να σχηματίζει αραιή κόμη, έτσι ώστε το ένα κλαδί της να μην σκιάζει  το άλλο. Με τον τρόπο αυτό, το έδαφος γύρω από το δέντρο βρίσκεται σε ελαφρά σκιά και προστατεύεται από την ξήρανση.  Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παράταση κατά 4 έως 6 εβδομάδες της αναπτυξιακής περιόδου της βλάστησης που φύεται στο χώρο αυτό.

Η αραιά της κόμη λειτουργεί, επίσης, ως τέλειος ανεμοφράχτης, ο οποίος προφυλάσσει τον υποόροφο του δένδρου από τους ανέμους και έτσι πάλι βοηθά στο να μη στεγνώνει το έδαφος και να διατηρούν την υγρασία τους τα υπάρχοντα φυτά. Σημειώνουμε ότι ο ανεμοφράχτης πρέπει να είναι αραιός, ώστε να μην δημιουργούνται ανεμοστρόβιλοι. Με αυτές τις φυσικές διαδικασίες επιτυγχάνεται η εξοικονόμηση μεγάλων ποσοτήτων νερού, στοιχείο που έχει σημασία ιδιαίτερη για τη σημερινή εποχή, όπου η λειψυδρία απειλεί το περιβάλλον.

Το γεγονός ότι είναι ημιαειθαλές δένδρο έχει το προτέρημα ότι τα φύλλα του αραιώνονται σιγά – σιγά από τον Οκτώβριο μέχρι τον Ιανουάριο και αφομοιώνονται σταδιακά από το περιβάλλον, σε αντίθεση με τα φυλλοβόλα δέντρα, κάτω από τα οποία το φθινόπωρο σχηματίζονται μέσα σε λίγες μέρες μεγάλη σωροί από φύλλα.  

Διαδικασία σποροφύτευσης βελανιδιάς

Αν αποφασίσουμε να αποκτήσουμε στον κήπο μας μια ήμερη βελανιδιά, ο καλύτερος τρόπος είναι να σπείρουμε το βελανίδι κατευθείαν στην τελική θέση.

Πού

Σε απόσταση τουλάχιστον :

• 8 μέτρα από το σπίτι
• 5 μέτρα από το φράκτη
• 10 μέτρα μακριά η μια βελανιδιά από την άλλη

Πώς

• Ανοίγουμε ένα λάκκο 40 εκ. βάθος και 30 εκ. διάμετρο και, εάν είναι ξερό το χώμα, ρίχνουμε μέσα ένα κουβά νερό.
• Αφαιρούμε από το χώμα που βγάλαμε τις όποιες πέτρες υπάρχουν και στη συνέχεια γεμίζουμε τον λάκκο με το καθαρό πλέον χώμα μέχρι 35 εκ.
• Βάζουμε ένα βελανίδι και ένα σημάδι, γεμίζουμε με χώμα και συμπιέζουμε ελαφρά.
• Ρίχνουμε σιγά – σιγά άλλο έναν κουβά νερό, σε περίπτωση που το χώμα είναι ξερό.

Πότε

• Η καλύτερη εποχή για τη σπορά είναι κατευθείαν μετά την πτώση των βελανιδιών από το μητρικό δένδρο (δηλαδή από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Νοέμβριο, ανάλογα με την τοποθεσία και τον καιρό).
• Συνήθως πέφτουν πρώτα τα σκουληκιασμένα, κούφια κ.λ.π. και μετά τα υγιή, οπότε αφήνουμε όσα πέφτουν πρώτα και προτιμάμε τα βελανίδια που πέφτουν από το δέντρο τελευταία.

Ανάπτυξη του δενδρυλλίου

• Ανάλογα με την τοποθεσία και τον καιρό το δενδρύλλιο βγαίνει στο χρονικό διάστημα από Φεβρουάριο μέχρι  Μάιο. Τα πρώτα φυλλαράκια είναι κοκκινωπά.
• Αν μεσολαβήσουν 10 – 15 μέρες χωρίς βροχή ποτίζουμε ελαφρά.
• Αν το κτήμα μας βόσκεται πρέπει να περιφράσσουμε τα σημεία όπου έχουμε φυτέψει.

Κλάδεμα

• Μετά τον 2ο χρόνο, όταν αναπτυχθεί το δενδρύλλιο, το κλαδεύουμε, για να το βοηθήσουμε να ανορθωθεί πιο γρήγορα.
• Με λεπτό ψαλίδι κόβουμε τις τυχόν υπάρχουσες παραφυάδες και τα κάτω πλαινά βλαστάρια σύρριζα στον κορμό.
• Εάν υπάρχουν στον κορμό κάποια «μάτια», κάτω  απ’τον τελευταίο πλαϊνό βλαστό που αφήσαμε, τα αφαιρούμε με τα δάχτυλα.

Από πού θα πάρουμε τον σπόρο?

Το καλύτερο είναι να χρησιμοποιούμε σπόρο από την περιοχή μας, γιατί προέρχεται από δένδρα προσαρμοσμένα στις δικές μας συνθήκες.

Εάν δεν υπάρχουν ήμερες βελανιδιές στην περιοχή σας ή όσες υπάρχουν βρίσκονται σε δύσβατα μέρη, μπορείτε να απευθύνεστε στην κ.Θεοδωρίδου Ίρις,  Αφίδνες Αττικής – τηλ. 22950 23149 και στον κ. ΑποστόληΤζογάνη,  Σκουρτού  Αιτωλοακαρνανίας,  ΤΚ: 300 09,  τηλ.: 26460 93540 -6938933690 – 2610 423683.

Οι πρώτοι καρποί

Αν θέλετε να μαζέψετε σπόρους, αφήστε, τους πρώτους καρπούς να ωριμάσουν. Οι πρώτοι καρποί έχουν τα καλύτερα χαρακτηριστικά της ποικιλίας. Όμως πρέπει να μαζεύουμε καρπούς από την αρχή, μέση και τέλος της περιόδου. Η ποικιλομορφία είναι βασική αρχή για όλους τους σπόρους.

Καλλιεργήστε και πολλαπλασιάστε κωνοφόρα

Οι καλές ποικιλίες μπορεί να είναι ακριβές αλλά είναι εύκολο να πολλαπλασιαστούν. Μπορείτε έτσι να δημιουργήσετε πανέμορφους φράχτες από κωνοφόρα και ωραιότατες μπορντούρες. Μερικές ποικιλίες μεγαλώνουν με μεγάλη ταχύτητα και είναι δύσκολο να τις ελέγξουμε. Γι' αυτό σιγουρευτείτε ότι αγοράσατε την κατάλληλη ποικιλία πριν την φυτέψετε. Αυτό ισχύει για κάθε περίπτωση, για αργής ή γρήγορης ανάπτυξης ποικιλίες και για κοντές ή ψηλές ποικιλίες.

Πως πολλαπλασιάζουμε κωνοφόρα από μοσχεύματα 1. Διαλέξτε πλάγιους βλαστούς από τους βραχίονες 2. Αφαιρέστε τους πλάγιους βλαστούς με τακουνάκι 3. Αφαιρέστε τα κατώτερα φύλλα Βήμα 1. Διαλέξτε πλάγιους βλαστούς από τους βραχίονεςΤα μοσχεύματα είναι καλύτερο να λαμβάνονται από φυτά ηλικίας έξι ετών και πάνω. Διαλέξτε μοσχεύματα από πλάγιους βλαστούς, που ανήκουν σε υγιείς βραχίονες, οι οποίοι έχουν περίπου το μισό ύψος από το συνολικό ύψος του δέντρου. Διαλέξτε νεαρά και υγιή τμήματα του βραχίονα. Οι πλάγιοι βλαστοί πρέπει να έχουν μήκος 5-13 εκατ., να είναι σε καλή κατάσταση και να μοιάζουν με το μητρικό φυτό. Βήμα 2. Αφαιρέστε τους πλάγιους βλαστούς με τακουνάκιΤακουνάκι λέγεται το μικρό ξυλώδες τμήμα βλαστού που τον ενώνει με τον κορμό του βασικού βραχίονα. Πιάστε γερά το κοτσάνι, στο σημείο που βρίσκεται κοντά στη βάση του πλάγιου βλαστού και τραβήξτε απότομα προς τα κάτω, μακριά από τον βασικό βραχίονα, αποσπώντας ταυτόχρονα ένα κομμάτι από τη φλούδα του. Βήμα 3. Αφαιρέστε τα κατώτερα φύλλα Αφαιρέστε σχεδόν όλα τα φύλλα του  πλάγιου βλαστού, από τη μέση και κάτω. Αυτό θα βοηθήσει το μόσχευμα, ώστε ν' αναπτύξει καλό ριζικό σύστημα.   4. Βυθίστε το τακουνάκι σε ορμόνη ριζοβολίας 5. Φυτέψτε το μόσχευμα 6. Καλύψτε τα μοσχεύματα Βήμα 4. Βυθίστε το τακουνάκι σε ορμόνη ριζοβολίαςΕίναι ακόμη καλύτερο, να βρέξετε με νερό το μόσχευμα από τη μέση και κάτω και έπειτα να το βυθίσετε μέσα στην ορμόνη. Η σκόνη θα κολλήσει αμέσως στο κοτσάνι και αυτό θα ενισχύσει να σχηματιστούν καλές και γερές ρίζες. Βήμα 5. Φυτέψτε το μόσχευμα
Σε γλάστρες μέσα σε ψυχρή σέρα και θερμοκήπιοΤα μοσχεύματα μπορούν να τοποθετηθούν σε γλάστρα ή δίσκο αναπαραγωγής που περιέχει μίγμα τύρφης και άμμου ή κομπόστα για γλάστρες. Χρησιμοποιήστε ένα κατάλληλα μυτερό εργαλείο, όπως ένα μολύβι ή το καπάκι από το κουτί που περιέχει την ορμόνη, για ν' ανοίξετε μια τρύπα στο χώμα, όπου θα βάλετε το μόσχευμα.Στην ύπαιθροΣτην ύπαιθρο, τα μοσχεύματα μπορούν να φυτευτούν σε ειδικά διαμορφωμένα με άμμο, στρώματα και περιοχές προστατευμένες.  Το κοινό χώμα του κήπου πρέπει να απομακρυνθεί και ν' αντικατασταθεί με ένα μίγμα από ίσες ποσότητες τύρφης και άμμου. Το μίγμα θα προσφέρει στο μόσχευμα ένα καλό ενισχυτικό, για να ξεκινήσει την ανάπτυξη των ριζών του. Βήμα 6. Καλύψτε τα μοσχεύματαΚαλύψτε τα μοσχεύματα που βρίσκονται σε στεγασμένο χώρο με διαφανές φύλλο πλαστικού, υποστηριζόμενο από βέργες και τα μοσχεύματα που βρίσκονται στην ύπαιθρο με υαλοκιβώτιο προστασίας φυτών. Η επιτυχία αναπαραγωγής των κωνοφόρων θα εξασφαλιστεί, αν τα μοσχεύματα προστατευτούν από την ξηρασία. Τα μοσχεύματα δεν πρέπει να εκτεθούν στον καυτό ήλιο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και να κρατήσουν την υγρασία τους όλο το χρόνο. Επίσης θα χρειαστούν αναμφίβολα μια ποσότητα θερμότητας άμεσα στις ρίζες. Μια ανατολική ή δυτική τοποθέτηση στη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας και θα προσφέρει άφθονη ζεστασιά. Αν διατηρείτε τα μοσχεύματα σε εσωτερικό χώρο, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τεχνητή θέρμανση για να αποφύγετε τα σαπίσματα. Αν θέλετε να είστε σίγουροι ότι τα μοσχεύματά σας έχουν την κατάλληλη ατμοσφαιρική υγρασία, ψεκάζετέ τα δύο φορές την ημέρα όσο ο καιρός είναι ζεστός. 7. Απομακρύνετε προσεκτικά τα ριζωμένα μοσχεύματα. 8. Μεταφυτέψτε σε χωριστές γλάστρες 9. Σταθεροποιήστε το νεαρό κωνοφόρο. Βήμα 7. Απομακρύνετε προσεκτικά τα ριζωμένα μοσχεύματα.
Αν έχετε πάρει τα μοσχεύματα στις αρχές του καλοκαιριού, τότε μέσα στο φθινόπωρο, θα δείξουν σημάδια ανάπτυξης και νέας βλάστησης. Θα εμφανιστούν νέα φύλλα στις άκρες τους με ανοικτότερο χρώμα. Αυτό σημαίνει ότι ανέπτυξαν καλό ριζικό σύστημα και ήρθε η ώρα να μεταφυτευτούν. Βήμα 8. Μεταφυτέψτε σε χωριστές γλάστρες
Τα μοσχεύματα που έχουν ριζώσει καλά μπορούν να μεταφυτευτούν σε χωριστές γλάστρες διαμέτρου 7-10 cm. Μια πολύ μικρή ποσότητα λιπάσματος μπορεί να αναμειχθεί με το χώμα της γλάστρας για να βοηθήσει τα νεαρά φυτά να αναπτύξουν καλό ριζικό σύστημα. Βήμα 9. Σταθεροποιήστε το νεαρό κωνοφόρο.
Σταθεροποιήστε το νεαρό κωνοφόρο στη νέα του γλάστρα με τα δάχτυλά σας. Οι γλάστρες που περιέχουν τα κωνοφόρα μπορούν τώρα να θαφτούν στο έδαφος σε μια απάνεμη θέση ή να τοποθετηθούν κάτω από ψυχρή σέρα. Βήμα 10. Φυτέψτε  τα φυτά στην οριστική τους θέση.
Όταν οι ρίζες θα έχουν γεμίσει τη γλάστρα, τα φυτά μπορούν να τοποθετηθούν έξω σε σειρές σε αποστάσεις 30 cm μεταξύ τους. Παρόμοια και τα μοσχεύματα που έχουν διατηρηθεί έξω, όταν η ρίζα τους θα έχει πια "γεμίσει" μπορούν και αυτά να τοποθετηθούν  σε φρέσκιες σειρές με τον ίδιο τρόπο. Ενσωματώστε στο χώμα, άφθονη τύρφη, και ρίξτε λίγο λίπασμα στη βάση του κάθε φυτού. Τα φυτά από δω και πέρα θα αναπτύσσονται ευχάριστα μέχρι να γίνουν αρκετά μεγάλα ώστε να τοποθετηθούν στη τελική τους θέση. Μεταφυτέψτε μόνο κατά την χειμερινή περίοδο, φροντίζοντας ώστε να είναι τα φυτά καλά ποτισμένα. Να αγοράζετε και να φυτεύετε κωνοφόρα πάντα κατά την περίοδο του χειμώνα ως τις αρχές τις άνοιξης. Κάθε καθυστέρηση από εκεί και πέρα, μπορεί να ξεράνει τα φυτά κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, καθώς οι ρίζες τους αν δεν έχουν αναπτυχθεί αρκετά δεν θα είναι εύκολο να βρουν επαρκείς ποσότητες νερού τόσο γρήγορα όσο απαιτείται σε περιόδους καύσωνα.

Βλαστική ικανότητα. Τι χρειάζονται οι σπόροι για να φυτρώσουν.

Πολλοί πρωτάρηδες ερασιτέχνες κηπουροί διστάζουν να ασχοληθούν με τη διαδικασία παραγωγής φυτών από σπόρο κυρίως επειδή δεν γνωρίζουν τις απαιτήσεις του κάθε σπόρου και τη διαδικασία σποράς. Το μυστικό είναι να γνωρίσουν τη διαδικασία βλάστησης του σπόρου, αυτό που λέγεται βλαστική ικανότητα και να θυμούνται ότι οι παράγοντες που την επηρεάζουν δρουν κυρίως στους σπόρους που συλλέγονται από τη φύση ενώ στους εμπορικούς σπόρους τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά.

Πώς γνωρίζουν οι σπόροι ότι ήρθε η Άνοιξη; Μήπως από τον ζεστό καιρό; Αν το φύτρωμα των σπόρων επιτυγχάνεται μόνο με τον έλεγχο της θερμοκρασίας τότε γιατί οι σπόροι δεν διασπέρνονται στο τέλος της περιόδου άνθισης για να φυτρώσουν κατά τη διάρκεια των ζεστών φθινοπωρινών ημερών, ή ακόμα κατά τη διάρκεια των αλκυονίδων ημερών του Ιανουαρίου;

Οι σπόροι  και τα έμβρυα που περιέχουν, έχουν αναπτύξει την ικανότητα να παραμένουν σε αδρανή κατάσταση μέχρι οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη τους. Το για πόσο χρονικό διάστημα οι σπόροι μπορούν να παραμείνουν σε αδράνεια ικανοί να ξαναβλαστήσουν διαφέρει από φυτό σε φυτό. Ορισμένα είδη σπόρων είναι σε θέση να βλαστήσουν λίγες μόνον εβδομάδες μετά την διασπορά, ενώ τα άλλα είδη θα γονιμοποιηθούν, μετά από εκατοντάδες χρόνια, εάν οι συνθήκες είναι κατάλληλες.

Βλαστική ικανότητα, είναι η διαδικασία κατά την οποία ένας σπόρος αρχίζει να αναπτύσσεται. Η διαδικασία αυτή ελέγχεται τόσο από εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς παράγοντες. Οι εξωτερικοί παράγοντες περιλαμβάνουν το νερό, τη θερμοκρασία, οξυγόνο, και μερικές φορές το φως.

Η παρουσία νερού είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας. Χωρίς νερό, τα κύτταρα δεν μπορούν να πραγματοποιούν τις απαραίτητες δραστηριότητές τους και οι σπόροι δεν θα βλαστήσουν. Όταν ένας σπόρος απορροφά το νερό, αυτό ονομάζεται ρόφηση. Το νερό εισέρχεται στον σπόρο είτε μέσω ενός μικροσκοπικού ανοίγματος που ονομάζεται μικροπύλη ή μέσω του περιβλήματος του σπόρου που λέγεται περισπέρμιο. Η μικροπύλη είναι επίσης η περιοχή στην οποία η γύρη εισέρχεται στο ωάριο κατά τη διάρκεια της γονιμοποίησης.

Καθοριστικό βήμα είναι η διάσπαση της στεγανότητας του περισπερμίου και η ενυδάτωση του σπόρου. Γίνεται επομένως κατανοητό πως το ίδιο το περισπέρμιο, σαν ρυθμιστής της ενυδάτωσης του σπόρου μπορεί να αποτελέσει σοβαρό εμπόδιο στη βλαστικότητα των σπόρων.

Πολλοί σπόροι έχουν παχιά ή κηρώδη περισπέρμια που δεν επιτρέπουν το νερό να περάσει έως ότου οι επιφάνειές τους χαραχτούν ή τριφτούν. Η διαδικασία αυτή λέγεται σκαριφισμός. Αυτό μπορεί να γίνει χημικά ή μηχανικά (χρησιμοποιώντας λίμα, γυαλόχαρτο, ή μαχαίρι). Το χαραγμένο περικάρπιο του σπόρου είναι διαπερατό, επιτρέποντας στο νερό να περάσει μέσα και τη βλαστική δραστηριότητα να αρχίσει. 

Άλλοι σπόροι χρειάζονται χαμηλές θερμοκρασίες για να μπορέσουν να βλαστήσουν. Τέτοιες συνθήκες απαιτούν οι σπόροι κυρίως σε εύκρατες περιοχές, όπου μπορούν να τις έχουν στην φύση κατά το χειμώνα. Όταν αυτοί οι σπόροι σπέρνονται μακριά από τους φυσικούς τους βιότοπους, θα πρέπει να υποβάλλονται σε στρωματοποίηση για να βλαστήσουν. Δηλαδή να τοποθετηθούν σε στρώματα. Ιστορικά, οι σπόροι στρωματοποιήθηκαν από άπλωμά τους σε υγρό βερμικουλίτη, τύρφη, πριονίδι ή η άμμο. Οι βοτανολόγοι έχουν πλέον ανακαλύψει ότι επιτυγχάνονται τα ίδια αποτελέσματα, εφόσον οι σπόροι στρωματωθούν σε βρεγμένο χαρτί κουζίνας σε μια πλαστική σακούλα και μετά τοποθετούνται στο ψυγείο για δύο έως τρεις μήνες.

Η θερμοκρασία είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τη διαδικασία της βλάστησης. Για τα περισσότερα φυτά, η ιδανική θερμοκρασία βλάστησης είναι 25 έως 30oC.

Μερικοί σπόροι χρειάζονται φως για να βλαστήσουν. Δεδομένου ότι το φως μπορεί να φτάσει μόνο τους σπόρους που βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια του εδάφους, οι σπόροι που ανήκουν στην κατηγορία εκείνων που απαιτούν το φως δεν θα βλαστήσουν αν δεν βρίσκονται σε αυτό το τμήμα του εδάφους. Αυτό συμβαίνει γιατί αυτά τα είδη των σπόρων δεν έχουν ένα αρκετά μεγάλο απόθεμα τροφής που θα τους επιτρέψει να αναπτυχθούν μέσα από μια μεγάλη απόσταση πριν φτάσουν στην επιφάνεια.

Επειδή η έκθεση σε λάθος συνθήκες ανάπτυξης μπορεί να σκοτώσει έναν σπόρο, οι σπόροι έχουν επίσης ειδικούς εσωτερικούς παράγοντες αποκλεισμού (συνήθως αποκαλούνται αναστολείς της βλάστησης) που τους εμποδίζουν να βλαστήσουν μέχρι την επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Αυτές οι αναστολείς δεν επιτρέπουν στο νερό να εισέλθει στ ο σπόρο, εμποδίζοντας έτσι τη βλαστική διαδικασία. Μια περίοδος ξήρανσης καταστρέφει αυτούς τους παράγοντες.

Όμως γιατί είναι ότι οι σπόροι δεν φυτρώνουν στο εσωτερικό του καρπού; Θα μπορούσε να συμβεί.  Δεν συμβαίνει όμως, επειδή ο πολτός των περισσότερων φρούτων περιέχει αναστολείς που εμποδίζουν τη βλαστική ικανότητα. Μόλις ο πολτός αφαιρεθεί και οι σπόροι περάσουν μια περίοδο ξήρανσης, οι αναστολείς στο εσωτερικό του σπόρου καταστρέφονται, επιτρέποντας τους σπόρους να βλαστήσουν. Αυτό επιτρέπει σπόρους που βρίσκονται μέσα σε φρούτα να διατηρούν την βλαστική τους ικανότητα μέχρι να διασπαρθούν (συνήθως από τα ζώα).

Γιατί δεν χρειάζεται να κάνετε καμία από αυτές τις διαδικασίες ώστε να φυτρώσουν οι σπόροι που αγοράζετε από το εμπόριο; Απλά γιατί οι εμπορικοί σπόροι είναι τεχνητά επιλεγμένοι και έτοιμοι να βλαστήσουν άμεσα από τη στιγμή που θα εκτεθούν σε ευνοϊκές συνθήκες.

Φτιάξτε νέα φυτά από μοσχεύματα

Το να κάνεις νέα φυτά ριζώνοντας μικρά κομμάτια από μεγαλύτερα φυτά είναι ευκολότερο από ότι δείχνει αρχικά. Σαν τεχνική χρησιμοποιείται πολύ σε φυτά όπως το γεράνι, η ορτανσία, η φούξια και η γλιτσίνα για να απαριθμήσουμε μερικά. Υπάρχει μια ποικιλία μεθόδων που μπορείτε να ακολουθήσετε σχετικά με αυτόν τον τρόπο πολλαπλασιασμού.

Μοσχεύματα σε νερό

Μπορεί να είναι τόσο απλό όπως το να τοποθετήσεις μερικά κλαδάκια βασιλικό η δυόσμο, σε ένα δοχείο με νερό. Αφαιρέστε τα χαμηλότερα φύλλα και κόψτε τις άκρες με ένα κοφτερό μαχαίρι ή ψαλίδι κλαδέματος για να έχουν καθαρό κόψιμο προτού τοποθετήσετε τα κλαδιά σε νερό (εικ.1). Μετά από καιρό τα κλαδιά θα ριζώσουν και μπορείτε εύκολα να τα φυτέψετε σε χώμα (εικ.2 και 3), και να τα διατηρήσετε σε εσωτερικούς ή εξωτερικούς χώρους. Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για φυτά που φυτρώνουν άγρια στην φύση.

Εικόνα 1Εικόνα 2Εικόνα 3

Μαλακά (ποώδη) μοσχεύματα

Αν και οι περισσότεροι ερασιτέχνες κηπουροί έχουν πολλαπλασιάσει με μοσχεύματα φυτά όπως η ορτανσία, το γεράνι ή ο κολεός (ωραιόφυλλο), λίγοι πειραματίζονται με θάμνους, αναρριχώμενα, η μεγαλύτερα πολυετή. Το τέλος της άνοιξης με αρχές καλοκαιριού είναι μια ιδανική περίοδος για να πολλαπλασιάσετε φυτά με μοσχεύματα βλαστού. Διαλέξτε βλαστούς μισοώριμους με ξυλοποιημένη βάση που ωστόσο είναι ακόμα μαλακιά ώστε να κόβεται με ψαλίδι, και που η κορυφή της να καταλήγει στην τρυφερή νέα βλάστηση. Κόψτε 1 εκατοστό κάτω από ένα γόνατο, σε γωνία (εικ.4). Το μήκος του μοσχεύματος από την βάση ως την κορυφή πρέπει να είναι 10 εκατοστά περίπου. Αφαιρέστε τα κάτω φύλλα για να δημιουργήσετε κοτσάνι (εικ.5). Βουτήξτε το σημείο τομής του μοσχεύματος σε ένα πιάτο με ορμόνη ριζοβολίας (εικ.6). 

Εικόνα 4Εικόνα 5Εικόνα 6

Η ορμόνη ριζοβολίας είναι ένα προϊόν που βοηθάει στην ανάπτυξη των ριζών και συνήθως περιέχει και μυκητοκτόνα φάρμακα που εμποδίζουν την εμφάνιση σαπισμάτων στο μόσχευμα πριν αυτό προλάβει να ριζώσει. Αυτή η ορμόνη συνήθως υπάρχει σε μορφή σκόνης, γι' αυτό πριν βουτήξετε την άκρη του μοσχεύματος στην ορμόνη, βρέξτε την πρώτα με νερό ώστε να κολλήσει η ορμόνη επάνω της.

Εικόνα 7Εικόνα 8Εικόνα 9

Γεμίστε ένα μικρό δοχείο (γλαστράκι) με μείγμα χώματος (μείγμα τύρφης). Κάντε μια τρύπα στο σώμα με ένα φυτευτήρι (εικ.7), ένα μολύβι, ένα ξυλάκι ή με το δάχτυλό σας. Τοποθετήστε το μόσχευμα στην τρύπα, προσέχοντας να μην ξεκολλήσει η ορμόνη. Πιέστε απαλά το χώμα γύρω από το μόσχευμα και ποτίστε κανονικά (εικ.8 και 9).