Ιανουάριος
Οι δενδροκομικές εργασίες είναι σχετικώς περιορισμένες, γιατί την εποχή αυτή ο καιρός είναι βροχερός και παγετώδης.
Στους οπωροκήπους οι σπουδαιότεροι είναι οι αρόσεις ή οι περιλακκώσεις των δέντρων, εάν δεν έχουν γίνει μέχρι τώρα, οι λιπάνσεις και η συνέχισης των κλαδευμάτων.
Για τις λιπάνσεις στους πολύ ορεινούς και ψυχρούς τόπους, ενδείκνυται η χρήση ημι-αποσυνθεμένης κόπρου, γιατί εκτός της λιπαντικής της αξίας, διατηρεί το έδαφος θερμό και προστατεύει τις ρίζες από τις επιδράσεις των παγετών όπως στα ευαίσθητα οπωροφόρα όπως οι ροδακινιές, βερικοκιές, δαμασκηνιές, συκιές κ.λ.π.
Τα κλαδεύματα πρέπει να εφαρμόζονται με ήπιο και ξηρό καιρό και ποτέ με παγετούς, βροχές ή σφοδρούς ανέμους, γιατί σε αντίθετη περίπτωση οι πληγές δύσκολα επουλώνονται και προσβάλλονται από διάφορες παρασιτικές ασθένειες.
Κατά τη περίοδο αυτή κλαδεύονται κυρίως τα γιγαντόκαρπα, όπως οι μηλιές οι απιδιές οι κυδωνιές και οι καστανιές.
Σε θερμά και προφυλαγμένα μέρη εξακολουθούν οι φυτεύσεις των οπωροφόρων, ποτέ όμως σε υγρά ή παγωμένα εδάφη, ούτε κατά την διάρκεια βροχών ή σφοδρών ανέμων. Εάν δεν παρουσιάζετε τέτοια ευκαιρία είναι προτιμότερο να αναβάλλονται για αργότερα, Φεβρουάριο-Μάρτιο.
Στα σπορεία και τα φυτώρια εκτελούνται οι εκσκαφές και οι λιπάνσεις των βραγιών, και εφόσον ο καιρός το επιτρέπει, συνεχίζονται οι μεταφυτεύσεις των δενδρυλλίων από τα σπορεία.
Ακόμη μπορούν να ενστρωματώνονται σε άμμο διάφοροι σκληροκέλυφοι σπόροι, όπως τα αμύγδαλα, τα καρύδια, τα ροδάκινα, τα δαμάσκηνα , τα κεράσια κ.λ.π.
Ο Ιανουάριος μήνας, παρουσιάζει την ευνοϊκότερη εποχή για την αναζήτηση και εξόντωση των διαφόρων βλαπτικών εντόμων, που κρύβονται στους ξηρούς φλοιούς, τα φύλλα ή και εντός του ξύλου των δέντρων. Επιβάλλεται η επισταμένη και προσεκτική έρευνα των κλαδιών και των κορμών όλον των οπωροφόρων, για την ανακάλυψη και καταστροφή των ευρισκόμενων αυγών, προνυμφών ή τελείων εντόμων, που διαχειμάζουν συνήθως στις ρίζες αυτών.
Παράλληλα πρέπει να καταστρέφονται τα βρύα, οι λειχήνες και οι πολύσποροι (ίσκες), που καλύπτουν συνήθως τα γηραιά δέντρα, με απόξεση και επάλειψη των πασχόντων μερών με πυκνή διάλυση θεϊκού χαλκού.
Αυτοί οι ψεκασμοί εφαρμόζονται και στα υγιή οπορωφόρα για να τα προφυλάσσουν από διάφορες παρασιτικές ασθένειες και προσβολές.
Φεβρουάριος
Οι δεντροκομικές εργασίες καθίστανται πλέον ενδιαφέρουσες και επείγουσες καθώς η εποχή πλησιάζει την άνοιξη.
Στους οπωροκήπους τα κλαδεύματα πρέπει να γίνονται γρήγορα, με σκοπό να τελειώνουν το συντομότερο δυνατό, κυρίως για τα πυρηνόκαρπα στους θερμότερους τόπους.
Πάντως αυτά είναι δυνατόν να εκτελεστούν σε όλα τα οπωροφόρα με σειρά προτιμήσεως τις ροδακινιές, βερικοκιές, δαμασκηνιές κερασιές, συκιές, αχλαδιές, κυδωνιές και τελικώς τις μηλιές.
Παράλληλα ακόμα εφαρμόζονται όλες οι σχετικές εργασίες της τακτοποιήσεως των βραχιόνων των υπό σχηματισμό δέντρων, με την πρόσδεση αυτών επί στηριγμάτων, στεφάνων, διχάλων κλπ. αναλόγως των σκοπών που επιδιώκουμε.
Επίσης οι φυτεύσεις των οπωροφόρων πρέπει να επισπεύδονται για τους ελαφρούς και ξηρούς τόπους ή στα συνεκτικά εδάφη, όπου δεν έγινε δυνατό να πραγματοποιηθούν νωρίτερα. Εφ όσον ο καιρός δεν είναι ευνοϊκός φυτεύονται σύντομα και τα αειθαλή οπωροφόρα.
Την εποχή αυτή κόβονται και διατηρούνται τα αναγκαία εμβόλια μέσα σε νωπή άμμο σε ψυχρό μέρος, για να χρησιμοποιηθούν για τους πρώιμους ενοφθαλισμούς ή εγκεντρισμούς.
Στα σπορεία και φυτώρια εξακολουθούν οι μεταφυτεύσεις των δενδρυλλίων και οι προετοιμασίες των βραγιών επικείμενες σπορές. Κόβονται μοσχεύματα κυδωνιάς, συκιάς, ροδιάς, φουντουκιάς κ. α. και παραχώνονται σε θερμό και ελαφρό μέρος, με σκοπό να φυτευτούν αργότερα. Ενστρωματώνονται οι λεπτοί σπόροι της μηλιάς, αχλαδιάς, μαχλεπίου κερασιάς κλπ. σε καθαρή άμμο και διατηρούνται μέχρι της προβλαστήσεώς τους σε περιβάλλον θερμό και προφυλαγμένο.
Εξακολουθεί η προσεκτική αναζήτηση και καταστροφή των αυγών και προνυμφών των διαφόρων επιβλαβών εντόμων, καθώς και η συλλογή και το κάψιμο των παραμενόντων ξηρών φύλλων και καρπών, διότι περικλείουν πάντοτε έντομα ή σπόρια πολλών κρυπτογαμικών ασθενειών.
Όλα αυτά καίγονται μαζί με τις προγενέστερες τοποθετημένες χορτοπαγίδες.
Οι κορμοί και τα χοντρά κλαδιά των δέντρων επαλείφονται με γαλάκτωμα ασβέστη, σε αναλογία 8-10 μέρη ασβέστη σε εκατό μέρη νερού.
Μάρτιος
Οι δεντροκομικές εργασίες γίνονται πολλές και επείγουσες κυρίως όταν ο καιρός αρχίζει να γίνεται θερμός και ξηρός. Στους οπωροκήπους επισπεύδονται οι εμφυτεύσεις των αειθαλών είτε και των φυλλοβόλων οπωροφόρων στους ορεινούς και ψυχρούς ή υγρούς τόπους. Αυτές για να πετύχουν πρέπει να ποτίζονται συχνά και να προφυλάσσονται από την απότομη ξηρασία της ανοίξεως αλλά και από τους βόρειους ανέμους, αλλιώς η ευδοκίμηση των φυτειών αποβαίνει αμφίβολη ή ανέφικτη.
Τα κλαδέματα των πυρηνοκάρπων είναι ανάγκη να τερματίζονται εγκαίρως και πριν την έναρξη της ανθίσεως. Εφαρμόζονται οι προσδέσεις των κλάδων, οι διανοίξεις ή κυρτώσεις και τα αναγκαία κλαδέματα για την ενδυνάμωση ή εξασθένιση των δέντρων.
Επίσης πρέπει να εκτελείται και ένα ελαφρό όργωμα ή σκάλισμα γύρω από τα δέντρα, από τη μία για τον αερισμό των ριζών τους και από την άλλη για καταστροφή των αναπτυσσόμενων ζιζανίων.
Στα σπορεία και φυτώρια εξακολουθούν οι μεταφυτεύσεις των νεαρών δενδρυλλίων σε αραιότερες αποστάσεις, οι εμφυτεύσεις των μοσχευμάτων κυδωνιάς, συκιάς, ροδιάς, φιστικιάς κλπ. καθώς και η εφαρμογή των καταβολάδων.
Εφ όσον ο καιρός τυγχάνει να είναι ευνοϊκός μπορούν να γίνουν σπορές των προ βλαστημένων ήδη σπόρων, όπως αμυγδάλων, βερίκοκων, δαμάσκηνων, καρυδιών κερασιών και άλλων και περί το τέλος του μηνός και των μηλιών, αχλαδιών, κερασιών κλπ. λεπτών σπόρων.
Στους θερμούς τόπους με την έναρξη της κυκλοφορίας των χυμών ξεκινούν οι εγκεντρισμοί δια σχισμής, και κατόπιν δια στεφανίτου, και ενοφθαλμισμοί δια βλασταίνοντας οφθαλμού, δια εμβολίων κομμένων και διατηρημένων από τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο. Τα επιτυχημένος εμβολιασμένα υποκείμενα από το προηγούμενο φθινόπωρο, κόβονται 8-10 πόντους άνωθεν των εμβολίων.
Το ίδιο δεν πρέπει να παραμελείται η καταπολέμηση των διαφόρων ασθενειών.
Σε όλα τα οποροφόρα και ειδικότερα στις ροδακινιές, πριν την άνθηση ενεργείτε ο πρώτος ή δεύτερος ψεκασμός με βορδιγάλλειο πολτό, για την πρόληψη του εξώασκου κλπ. κρυπτογαμικών παρασίτων, όπως το κορίνεο , το σάπισμα των καρπών. Τα ψωριόντα δέντρα ψεκάζοντε επίσης για πρώτη ή δεύτερη φορά με διάλυση πετρελαιοσάπωνου ή θειασβεστίου ή με χειμερινό πολτό.
Απρίλιος
Οι δεντροκομικές εργασίες είναι πολλές και σημαντικές. Στους οπωροκήπους καταβάλλεται η δέουσα προσοχή για την καλή ισορροπία των βραχιόνων και λοιπών κλάδων, ιδίως των συμμετρικών σχημάτων, με την εφαρμογή κυρτώσεων, ανοιγμάτων, εγκοπών κ.λ.π. λόγο της μεγάλης ευλυγισίας αυτών την συγκεκριμένη εποχή. Επίσης εκτελούνται τα πρώτα βλαστολογήματα, δια της αφαιρέσεως των περιττών και πλεοναζόντων βλαστών και γενικεύονται οι εγκεντρισμοί σε όλα σχεδόν τα δέντρα.
Στα σπορεία και φυτώρια εξακολουθούν οι σπορές των προβλαστημένων σπόρων, αμυγδάλων, βερίκοκων, δαμάσκηνων, καρυδιών, κάστανων, καθώς και των λεπτών σπόρων όπως μήλων, αχλαδιών κ.λ.π. Την εποχή αυτή ξεκινάνε πλέον τα βοτανίσματα, σκαλίσματα και ποτίσματα τα οποία από δω και εμπρός πρέπει να εκτελούνται τακτικά και ανελλιπώς, με σκοπό να κερδίζεται η πρώτη βλάστησης πρώιμα.
Το ίδιο πρέπει να καταπολεμόνται εγκαίρως και αποτελεσματικός οι πολλές εμφανιζόμενες ασθένειες, ιδίως τα διάφορα επιβλαβή έντομα, τα οποία ο ήλιος του Απριλίου ξυπνάει και ζωογονεί κατά χιλιάδες. Μέγιστη φροντίδα πρέπει να καταβάλλεται κυρίως για την πρόληψη ή καταπολέμηση των αφείδων (μελίγκρας) και του εξώασκου (κατσαρώματος) της ροδακινιάς, με τους γνωστούς τρόπους.
Μάιος
Οι δενδροκομικές εργασίες είναι ενδιαφέρουσες και έντονες. Στους οπωροκήπους εκτελούνται ελαφρά φρεζαρίσματα ή σκαλίσματα και ξεκινούν τα ποτίσματα των δέντρων, ανάλογος των ειδών και ποικιλιών.
Πάντως οι εν λόγο εργασίες δεν πρέπει να εφαρμόζονται στην περίοδο ανθοφορίας των οπωροφόρων, γιατί αυτά βρίσκονται στην πιο κρίσιμη στιγμή και από αυτή τη διαταραχή είναι δυνατόν να αποβάλουν τα άνθη τους.
Επίσης εφαρμόζονται τα απαραίτητα βλαστολογήματα και κορυφολογήματα, προς υποβοήθηση της ισορροπίας των κλαδιών της κόμης, ως και της δημιουργίας των καρπογόνων οργάνων. Παράλληλα γίνεται το αραίωμα των καρπών, για την απόκτηση ογκωδέστερων και ανωτέρας ποιότητας προϊόντων, στις δε μηλιές, αχλαδιές, κυδωνιές, μόλις οι καρποί φτάσουν στο μέγεθος μικρών καρυδιών, στις δε ροδακινιές, βερικοκιές, δαμασκηνιές κλπ. όταν οι πυρήνες αυτών αρχίζουν να σκληρύνονται.
Στα σπορεία και φυτώρια λόγο της βλάστησης, εκτελούνται ομοίως βλαστολογήματα και κορφολογήματα για να ευνοείτε η ανάπτυξη των επιζητούμενων βλαστών. Επίσης δεν πρέπει να παραμελούνται και τα αναγκαία βοτανίσματα, σκαλίσματα και ποτίσματα, διότι κατά τον μήνα αυτό τα νέα δενδρύλλια αποκτούν την πλέον ζωηρή βλάστηση.
Συνεχίζονται εντόνως οι καταπολεμήσεις των εκάστοτε εμφανιζόμενων ασθενειών και προσβολών του ωιδίου, του φουσικλαδίου κλπ. έως των αφίδων, με την εφαρμογή των κατάλληλων μέσων. Τοποθετούνται κολλοειδής ταινίες κατά του σκώληκος των δαμάσκηνων (λιπαρίς) και γίνονται οι ψεκασμοί στις μηλιές και τις αχλαδιές προς πρόληψη της καρπόκαψας και του φουσικλαδίου. Επίσης κρεμιούνται παγίδες κατά της μύγας της μεσογείου.
Κατά τον Μάιο μήνα ωριμάζουν και συγκομίζονται διάφοροι πρώιμοι καρποί ειδών και ποικιλιών. Από αχλάδια οι ποικιλίες μαγιάτικα και ζαχαράτα. Από τα μήλα η ποικιλία αφρόμηλα και από τα κεράσια η ποικιλία μαύρα πρώιμα.
Ιούνιος
Οι δενδροκομικές εργασίες αρχίζουν να περιορίζονται. Στους οπωροκήπους εκτελείται ελαφρό σκάλισμα για να διατηρείται το χώμα αφράτο και απαλλαγμένο από τα άγρια χόρτα. Τα ποτιστικά οπωροφόρα ποτίζονται 3-4 φορές, ιδίως στα πρώιμα είδη και ποικιλίες, όπως οι ροδακινιές, βερικοκιές, κερασιές κ.λ.π.
Επίσης εξακολουθούν να εφαρμόζονται τα αναγκαία βλαστολογήματα, κορφολογήματα, οι αραιώσεις των καρπών και φύλλων καθώς και οι προσδέσεις ή διανοίξεις για την επιτυχία ισορροπήσεως των κλαδιών.
Στα σπορεία και φυτώρια ενεργούνται ποτίσματα, σκαλίσματα και βοτανίσματα, στα νεαρά δέντρα τα απαραίτητα μονοβεργίσματα, καθαρίσματα, βλαστολογήματα ή κορυφολογήματα, για υποβοήθηση του σχηματισμού των πρώτων βραχιόνων.
Το ίδιο καταπολεμιούνται οι εμφανιζόμενες ασθένειες από φυσικά ή ζωικά παράσιτα. Στις μηλιές και αχλαδιές επαναλαμβάνεται 2ο ή 3ο ψέκασμα για την καταπολέμηση της καρπόκαψας , στις ροδακινιές κ.λ.π. άλλα προσβεβλημένα δέντρα η εξόντωση της μελίγκρας.
Ιούλιος
Οι δεντροκομικές εργασίες περιορίζονται. Στους ποτιστικούς οπωροκήπους, γίνονται τα αναγκαία ποτίσματα, κυρίως σε αυτά με σαρκώδεις καρπούς. Ανάλογα ποτίσματα είναι απαραίτητα στις φιστικιές, συκιές και καρυδιές.. Συνεχίζονται τα χλωρά κλαδέματα, δηλαδή τα βλαστολογήματα, κορφολογήματα και οι αραιώσεις των φύλλων, αναλόγως των επιδιωκόμενων σκοπών.
Στα σπορεία και στα φυτώρια εξακολουθούν οι συνήθεις καλλιεργητικές εργασίες και εφαρμόζονται οι ενοφθαλμισμοί των πυρηνόκαρπων, ιδίως της αμυγδαλιάς, βερικοκιάς, δαμασκηνιάς, ροδακινιάς και κερασιάς.
Παράλληλα λαμβάνεται πάντοτε μέριμνα για την καταπολέμηση των διαφόρων ασθενειών.
Στις μηλιές και απιδιές εκτελούνται ψεκασμοί για την καταπολέμηση της καρποκάψας και του φουσικλαδίου και στις συκιές με θειασβέστιο ή νικοτίνη για την εξόντωση του κηροπλάστου.
Αύγουστος
Οι δενδροκομικές εργασίες γενικώς αποβαίνουν ελάχιστες. Αυτές κυρίως είναι τα ποτίσματα, τα οποία όμως βαθμηδόν πρέπει να λιγοστεύουν για όσα δένδρα έχει τελειώσει η συγκομιδή, ενώ πρέπει να συνεχίζονται τακτικά για αυτά που βρίσκονται σε καρποφορία. Πάντως, κατά την εποχή αυτή πρέπει να αποφεύγεται η απότομος διακοπή ή κατάχρησης των ποτισμάτων, γιατί βλάπτονται τα δέντρα από ανώμαλη διαταραχή της βλαστήσεως, οι δε καρποί συνήθως διαρρηγνύονται (γόμα στα πυρηνόκαρπα και σχίσιμο στα ρόδια, σύκα κλπ.).
Στα σπορεία και φυτώρια συνεχίζονται κανονικά οι καλλιεργητικές εργασίες, ποτίσματα, σκαλίσματα, μονοβεργίσματα κλπ, καθώς και οι εμβολιασμοί επί των πυρηνοκάρπων, γιγαρτοκάρπων και καστανέων. Αυτοί οι εμβολιασμοί εφαρμόζονται και προς εξημέρωση των άγριων αυτοφυών οπωροφόρων δέντρων.
Ενεργείται η καταπολέμησης των παρουσιαζόμενων ασθενειών, όπως είναι ο τίγρης της αχλαδιάς, ο φυτόπτης, ο καπνότης, ο τετράνυχος κλπ. με τα ενδεικνυόμενα μέσα.
Κατά τον Αύγουστο μήνα ωριμάζουν και συγκομίζονται φρούτα διαφόρων ειδών και ποικιλιών, όπως βερίκοκα, δαμάσκηνα, ροδάκινα, αχλάδια, μήλα, αμύγδαλα, σύκα και φουντούκια.
Σεπτέμβριος
Οι δεντροκομικές εργασίες είναι μεν λίγες αλλά επαρκώς σημαντικές. Στους οπωροκήπους γίνονται ελαφρά οργώματα ή σκαλίσματα όλων των δέντρων των οποίων η καρποφορία έχει λήξει, με σκοπό αφενός να ευνοηθεί η βλάστηση και η κατόπιν παράχωση των διαφόρων ζιζανίων και αφ’ ετέρου δε, για να αεριστεί το από τα θερινά ποτίσματα και λοιπές εργασίες, πεπατημένο έδαφος. Συγχρόνως μπορεί επίσης να εκτελείται και η αναγκαία λίπανση, με κοπριά ή χημ. Λιπασμάτων. Όπου όμως αυτή είναι δυσχερής ενδείκνυνται η χλωρά λίπανσης με πυκνή σπορά και εν καιρώ παράχωση ψυχανθών φυτών. Αυτή την εποχή τα ποτίσματα δεν είναι πάντοτε απαραίτητα, εκτός εάν ο καιρός εξακολουθεί θερμός και ξηρός, οπότε κάνουμε 1-2 ποτίσματα, εννοείται κατά τις περιστάσεις και τα είδη των δέντρων.
Στα σπορεία και φυτώρια ενεργούνται εντατικά οι ενοφθαλμισμοί ιδίως των γιγαντόκαρπων, των καστανιών και φιστικιών, καθώς και αυτοί για εξημέρωση των αυτοφυών αγρίων οπωροφόρων.
Εξακολουθεί η καταπολέμηση των διαφόρων ζωικών και φυτικών εχθρών των οπωροφόρων και ιδίως η εξόντωση της σχιζονεύρας της μηλιάς, του καπνότη των πυρηνοκάρπων, της λιπαρίδος των δαμάσκηνων κλπ. δια των γνωστών μέσων.
Οκτώβριος
Οι δενδροκομικές εργασίες αρχίζουν να λαμβάνουν περισσότερη ζωηρότητα. Στους οπωροκήπους εκτελείται ένα βαθύ όργωμα ή περιλάκωση των δέντρων, κατά το οποίο γίνεται και η παράχωση του χρησιμοποιούμενου λιπάσματος. Το όργωμα αυτό συντελεί συνάμα και στην καταστροφή των διαφόρων βλαπτικών εντόμων που καταφεύγουν στο έδαφος για διαχείμανση.
Στους ξερούς τόπους γίνονται μεταφυτεύσεις των αειθαλών και των πρωίμων φυλλοβολούντων οπωροφόρων όπως π.χ. των αμυγδαλιών, δαμασκηνιών, κερασιών κλπ. Ενεργούνται καθαρίσματα των δένδρων από τους ξηρούς και τους περιττούς βλαστούς και προπάντων από τους παραμένοντας τυχόν μουμιοποιημένους καρπούς, οι οποίοι περικλείουν συνήθως έντομα και σπόρια διαφόρων παρασίτων
Στα σπορεία και φυτώρια γίνονται οι αναγκαίες προετοιμασίες, εκσκαφές και λιπάνσεις των βραγιών για τις μεταφυτεύσεις των δενδρυλλίων και παραφυάδων. Παράλληλα πρέπει να λαμβάνεται πρόνοια για την έγκαιρο προμήθεια των απαιτούμενων σπόρων. Υπό ευνοϊκές συνθήκες εξακολουθούν επίσης οι ενοφθαλμισμοί των γιγαρτοκάρπων και των καστανιών και σε θερμότερους τόπους και οι εγκεντρισμοί των άγριων αχλαδιών (γκορτσιών) και κερασιών.
Για το σκοπό της καταπολέμησης των διαφόρων εχθρών των δέντρων, την εποχή αυτή, πρέπει να αποξύωνται οι κορμοί και οι κλάδοι αυτών από το χοντρό και ξηρό φλοιό τους, τα δε προκύπτοντα υπολείμματα πρέπει να καίγονται αμέσως. Στη συνέχεια επαλείφονται από τα γυμνά σταυρώματα μέχρι την βάση τους με ασβεστόγαλα από 8-10 οκάδες άσβεστου και 1 οκά θεϊκού χαλκού ή θεϊκού σιδήρου σε 100 οκάδες νερού.
Επίσης, συμπληρωματικός τοποθετούνται χορτοπαγίδες, οι οποίες καίονται βραδύτερα, στις δε κερασιές προσαρμόζονται επί των κορμών κολλητικές ταινίες.
Νοέμβριος
Οι δενδροκομικές εργασίες συνεχώς αυξάνονται και αποβαίνουν σπουδαιότερες. Στους οπωροκήπους εκτελούνται εμφυτεύσεις των οπωροφόρων, φυλλοβόλων και αιθαλών. Οι οποίες όμως δέον να αποπερατώνονται πριν τους χειμερινούς παγετούς, ιδίως στις βόριες και ορεινές περιοχές. Επίσης αρχίζουν τα κλαδέματα σχηματισμού και τακτοποιήσεως της καρποφορίας των δένδρων, οι ανανεώσεις των γερασμένων ή παρηκμασμένων δένδρων και γενικών τα αναγκαία καθαρίσματα από τα ξερά και άχρηστα κλαδιά.
Εφαρμόζονται αρόσεις ή περιλακώσεις και συγχρόνως κάλυψης των λιπασμάτων για όσα οπωροφόρα καθυστερούνται και λαμβάνονται όλα τα μέτρα για την πρόληψη ή καταπολέμηση των διαφόρων ζωικών ή φυσικών παρασίτων.
Στα φυτώρια εκριζώνονται τα ανεπτυγμένα δενδρύλλια, συσκευάζονται και αποστέλλονται για την οριστική τους μεταφύτεψη, τα δε υπόλοιπα υποβάλλονται σε κλαδέματα για το σχηματισμό των πρώτων βραχιόνων. Τα εκ των σπορείων μεταφυτεύονται σε αραιότερες αποστάσεις σε προπαρασκευασμένες βραγιές. Προς το σκοπό της προβλαστήσεώς τους, ενστρωματώνονται οι σκληροκέλυφοι σπόροι εντός άμμου, ως είναι τα αμύγδαλα, καρύδια, δαμάσκηνα, ροδάκινα, κεράσια και κάστανα.
Για την καταπολέμηση των ασθενειών πρέπει να εκτελούνται ψεκασμοί με πυκνό βορδιγάλλειο πολτό σε όλα τα οπωροφόρα, για πρόληψη, στα μεν πυρηνμόκαρπα, του εξώασκου, του κορινέου κλπ. συγγενών παρασίτων, στα δε γιγαντόκαρπα, του φουσικλαδίου, του γυμνοσποραγγείου και άλλων παρεμφερών μικρομυκήτων. Τα ψωριόντα γενικώς ψεκάζονται δια γαλακτώματος πετρελαιοσάπουνου, θειασβεστίου ή προτιμότερο δια χειμερινού πολτού σιέλλ.
Δεκέμβριος
Οι δεντροκομικές εργασίες είναι σχεδόν μηδαμινές γιατί τα χώματα καθίστανται συνήθως παγωμένα και λασπώδη από τις συχνές βροχές και τα χιόνια.
Στους οπωροκήπους, εάν το επιτρέπει ο καιρός γίνεται να συνεχιστούν οι εμφυτεύσεις όλων των φυλλοβόλων οπωροφόρων, καθώς και τα κλαδέματα σχημάτων και καρποφορίας.
Επίσης συμπληρώνονται οι αρόσεις και οι λιπάνσεις, εάν δεν πραγματοποιήθηκαν μέχρι τώρα και στα πολύ ψυχρά μέρη εφαρμόζονται επιχωματώσεις των ριζών ή και των κορμών των πιο ευαίσθητων δέντρων.
Στα φυτώρια, με ευνοϊκό καιρό συνεχίζονται οι μεταφυτεύσεις και οι αρόσεις των δενδρυλλίων στα σπορεία και κλαδεύονται καταλλήλως για των σχηματισμό νέων δενδρυλλίων.
Ενσωματώνονται διάφοροι χονδοκέλυφοι σπόροι όπως αμύγδαλα, καρύδια, ροδάκινα, δαμάσκηνα, κεράσια και κάστανα και προετοιμάζονται οι βραγιές για τις μελλοντικές σπορές.
Οι δενδροκομικές εργασίες είναι σχετικώς περιορισμένες, γιατί την εποχή αυτή ο καιρός είναι βροχερός και παγετώδης.
Στους οπωροκήπους οι σπουδαιότεροι είναι οι αρόσεις ή οι περιλακκώσεις των δέντρων, εάν δεν έχουν γίνει μέχρι τώρα, οι λιπάνσεις και η συνέχισης των κλαδευμάτων.
Για τις λιπάνσεις στους πολύ ορεινούς και ψυχρούς τόπους, ενδείκνυται η χρήση ημι-αποσυνθεμένης κόπρου, γιατί εκτός της λιπαντικής της αξίας, διατηρεί το έδαφος θερμό και προστατεύει τις ρίζες από τις επιδράσεις των παγετών όπως στα ευαίσθητα οπωροφόρα όπως οι ροδακινιές, βερικοκιές, δαμασκηνιές, συκιές κ.λ.π.
Τα κλαδεύματα πρέπει να εφαρμόζονται με ήπιο και ξηρό καιρό και ποτέ με παγετούς, βροχές ή σφοδρούς ανέμους, γιατί σε αντίθετη περίπτωση οι πληγές δύσκολα επουλώνονται και προσβάλλονται από διάφορες παρασιτικές ασθένειες.
Κατά τη περίοδο αυτή κλαδεύονται κυρίως τα γιγαντόκαρπα, όπως οι μηλιές οι απιδιές οι κυδωνιές και οι καστανιές.
Σε θερμά και προφυλαγμένα μέρη εξακολουθούν οι φυτεύσεις των οπωροφόρων, ποτέ όμως σε υγρά ή παγωμένα εδάφη, ούτε κατά την διάρκεια βροχών ή σφοδρών ανέμων. Εάν δεν παρουσιάζετε τέτοια ευκαιρία είναι προτιμότερο να αναβάλλονται για αργότερα, Φεβρουάριο-Μάρτιο.
Στα σπορεία και τα φυτώρια εκτελούνται οι εκσκαφές και οι λιπάνσεις των βραγιών, και εφόσον ο καιρός το επιτρέπει, συνεχίζονται οι μεταφυτεύσεις των δενδρυλλίων από τα σπορεία.
Ακόμη μπορούν να ενστρωματώνονται σε άμμο διάφοροι σκληροκέλυφοι σπόροι, όπως τα αμύγδαλα, τα καρύδια, τα ροδάκινα, τα δαμάσκηνα , τα κεράσια κ.λ.π.
Ο Ιανουάριος μήνας, παρουσιάζει την ευνοϊκότερη εποχή για την αναζήτηση και εξόντωση των διαφόρων βλαπτικών εντόμων, που κρύβονται στους ξηρούς φλοιούς, τα φύλλα ή και εντός του ξύλου των δέντρων. Επιβάλλεται η επισταμένη και προσεκτική έρευνα των κλαδιών και των κορμών όλον των οπωροφόρων, για την ανακάλυψη και καταστροφή των ευρισκόμενων αυγών, προνυμφών ή τελείων εντόμων, που διαχειμάζουν συνήθως στις ρίζες αυτών.
Παράλληλα πρέπει να καταστρέφονται τα βρύα, οι λειχήνες και οι πολύσποροι (ίσκες), που καλύπτουν συνήθως τα γηραιά δέντρα, με απόξεση και επάλειψη των πασχόντων μερών με πυκνή διάλυση θεϊκού χαλκού.
Αυτοί οι ψεκασμοί εφαρμόζονται και στα υγιή οπορωφόρα για να τα προφυλάσσουν από διάφορες παρασιτικές ασθένειες και προσβολές.
Φεβρουάριος
Οι δεντροκομικές εργασίες καθίστανται πλέον ενδιαφέρουσες και επείγουσες καθώς η εποχή πλησιάζει την άνοιξη.
Στους οπωροκήπους τα κλαδεύματα πρέπει να γίνονται γρήγορα, με σκοπό να τελειώνουν το συντομότερο δυνατό, κυρίως για τα πυρηνόκαρπα στους θερμότερους τόπους.
Πάντως αυτά είναι δυνατόν να εκτελεστούν σε όλα τα οπωροφόρα με σειρά προτιμήσεως τις ροδακινιές, βερικοκιές, δαμασκηνιές κερασιές, συκιές, αχλαδιές, κυδωνιές και τελικώς τις μηλιές.
Παράλληλα ακόμα εφαρμόζονται όλες οι σχετικές εργασίες της τακτοποιήσεως των βραχιόνων των υπό σχηματισμό δέντρων, με την πρόσδεση αυτών επί στηριγμάτων, στεφάνων, διχάλων κλπ. αναλόγως των σκοπών που επιδιώκουμε.
Επίσης οι φυτεύσεις των οπωροφόρων πρέπει να επισπεύδονται για τους ελαφρούς και ξηρούς τόπους ή στα συνεκτικά εδάφη, όπου δεν έγινε δυνατό να πραγματοποιηθούν νωρίτερα. Εφ όσον ο καιρός δεν είναι ευνοϊκός φυτεύονται σύντομα και τα αειθαλή οπωροφόρα.
Την εποχή αυτή κόβονται και διατηρούνται τα αναγκαία εμβόλια μέσα σε νωπή άμμο σε ψυχρό μέρος, για να χρησιμοποιηθούν για τους πρώιμους ενοφθαλισμούς ή εγκεντρισμούς.
Στα σπορεία και φυτώρια εξακολουθούν οι μεταφυτεύσεις των δενδρυλλίων και οι προετοιμασίες των βραγιών επικείμενες σπορές. Κόβονται μοσχεύματα κυδωνιάς, συκιάς, ροδιάς, φουντουκιάς κ. α. και παραχώνονται σε θερμό και ελαφρό μέρος, με σκοπό να φυτευτούν αργότερα. Ενστρωματώνονται οι λεπτοί σπόροι της μηλιάς, αχλαδιάς, μαχλεπίου κερασιάς κλπ. σε καθαρή άμμο και διατηρούνται μέχρι της προβλαστήσεώς τους σε περιβάλλον θερμό και προφυλαγμένο.
Εξακολουθεί η προσεκτική αναζήτηση και καταστροφή των αυγών και προνυμφών των διαφόρων επιβλαβών εντόμων, καθώς και η συλλογή και το κάψιμο των παραμενόντων ξηρών φύλλων και καρπών, διότι περικλείουν πάντοτε έντομα ή σπόρια πολλών κρυπτογαμικών ασθενειών.
Όλα αυτά καίγονται μαζί με τις προγενέστερες τοποθετημένες χορτοπαγίδες.
Οι κορμοί και τα χοντρά κλαδιά των δέντρων επαλείφονται με γαλάκτωμα ασβέστη, σε αναλογία 8-10 μέρη ασβέστη σε εκατό μέρη νερού.
Μάρτιος
Οι δεντροκομικές εργασίες γίνονται πολλές και επείγουσες κυρίως όταν ο καιρός αρχίζει να γίνεται θερμός και ξηρός. Στους οπωροκήπους επισπεύδονται οι εμφυτεύσεις των αειθαλών είτε και των φυλλοβόλων οπωροφόρων στους ορεινούς και ψυχρούς ή υγρούς τόπους. Αυτές για να πετύχουν πρέπει να ποτίζονται συχνά και να προφυλάσσονται από την απότομη ξηρασία της ανοίξεως αλλά και από τους βόρειους ανέμους, αλλιώς η ευδοκίμηση των φυτειών αποβαίνει αμφίβολη ή ανέφικτη.
Τα κλαδέματα των πυρηνοκάρπων είναι ανάγκη να τερματίζονται εγκαίρως και πριν την έναρξη της ανθίσεως. Εφαρμόζονται οι προσδέσεις των κλάδων, οι διανοίξεις ή κυρτώσεις και τα αναγκαία κλαδέματα για την ενδυνάμωση ή εξασθένιση των δέντρων.
Επίσης πρέπει να εκτελείται και ένα ελαφρό όργωμα ή σκάλισμα γύρω από τα δέντρα, από τη μία για τον αερισμό των ριζών τους και από την άλλη για καταστροφή των αναπτυσσόμενων ζιζανίων.
Στα σπορεία και φυτώρια εξακολουθούν οι μεταφυτεύσεις των νεαρών δενδρυλλίων σε αραιότερες αποστάσεις, οι εμφυτεύσεις των μοσχευμάτων κυδωνιάς, συκιάς, ροδιάς, φιστικιάς κλπ. καθώς και η εφαρμογή των καταβολάδων.
Εφ όσον ο καιρός τυγχάνει να είναι ευνοϊκός μπορούν να γίνουν σπορές των προ βλαστημένων ήδη σπόρων, όπως αμυγδάλων, βερίκοκων, δαμάσκηνων, καρυδιών κερασιών και άλλων και περί το τέλος του μηνός και των μηλιών, αχλαδιών, κερασιών κλπ. λεπτών σπόρων.
Στους θερμούς τόπους με την έναρξη της κυκλοφορίας των χυμών ξεκινούν οι εγκεντρισμοί δια σχισμής, και κατόπιν δια στεφανίτου, και ενοφθαλμισμοί δια βλασταίνοντας οφθαλμού, δια εμβολίων κομμένων και διατηρημένων από τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο. Τα επιτυχημένος εμβολιασμένα υποκείμενα από το προηγούμενο φθινόπωρο, κόβονται 8-10 πόντους άνωθεν των εμβολίων.
Το ίδιο δεν πρέπει να παραμελείται η καταπολέμηση των διαφόρων ασθενειών.
Σε όλα τα οποροφόρα και ειδικότερα στις ροδακινιές, πριν την άνθηση ενεργείτε ο πρώτος ή δεύτερος ψεκασμός με βορδιγάλλειο πολτό, για την πρόληψη του εξώασκου κλπ. κρυπτογαμικών παρασίτων, όπως το κορίνεο , το σάπισμα των καρπών. Τα ψωριόντα δέντρα ψεκάζοντε επίσης για πρώτη ή δεύτερη φορά με διάλυση πετρελαιοσάπωνου ή θειασβεστίου ή με χειμερινό πολτό.
Απρίλιος
Οι δεντροκομικές εργασίες είναι πολλές και σημαντικές. Στους οπωροκήπους καταβάλλεται η δέουσα προσοχή για την καλή ισορροπία των βραχιόνων και λοιπών κλάδων, ιδίως των συμμετρικών σχημάτων, με την εφαρμογή κυρτώσεων, ανοιγμάτων, εγκοπών κ.λ.π. λόγο της μεγάλης ευλυγισίας αυτών την συγκεκριμένη εποχή. Επίσης εκτελούνται τα πρώτα βλαστολογήματα, δια της αφαιρέσεως των περιττών και πλεοναζόντων βλαστών και γενικεύονται οι εγκεντρισμοί σε όλα σχεδόν τα δέντρα.
Στα σπορεία και φυτώρια εξακολουθούν οι σπορές των προβλαστημένων σπόρων, αμυγδάλων, βερίκοκων, δαμάσκηνων, καρυδιών, κάστανων, καθώς και των λεπτών σπόρων όπως μήλων, αχλαδιών κ.λ.π. Την εποχή αυτή ξεκινάνε πλέον τα βοτανίσματα, σκαλίσματα και ποτίσματα τα οποία από δω και εμπρός πρέπει να εκτελούνται τακτικά και ανελλιπώς, με σκοπό να κερδίζεται η πρώτη βλάστησης πρώιμα.
Το ίδιο πρέπει να καταπολεμόνται εγκαίρως και αποτελεσματικός οι πολλές εμφανιζόμενες ασθένειες, ιδίως τα διάφορα επιβλαβή έντομα, τα οποία ο ήλιος του Απριλίου ξυπνάει και ζωογονεί κατά χιλιάδες. Μέγιστη φροντίδα πρέπει να καταβάλλεται κυρίως για την πρόληψη ή καταπολέμηση των αφείδων (μελίγκρας) και του εξώασκου (κατσαρώματος) της ροδακινιάς, με τους γνωστούς τρόπους.
Μάιος
Οι δενδροκομικές εργασίες είναι ενδιαφέρουσες και έντονες. Στους οπωροκήπους εκτελούνται ελαφρά φρεζαρίσματα ή σκαλίσματα και ξεκινούν τα ποτίσματα των δέντρων, ανάλογος των ειδών και ποικιλιών.
Πάντως οι εν λόγο εργασίες δεν πρέπει να εφαρμόζονται στην περίοδο ανθοφορίας των οπωροφόρων, γιατί αυτά βρίσκονται στην πιο κρίσιμη στιγμή και από αυτή τη διαταραχή είναι δυνατόν να αποβάλουν τα άνθη τους.
Επίσης εφαρμόζονται τα απαραίτητα βλαστολογήματα και κορυφολογήματα, προς υποβοήθηση της ισορροπίας των κλαδιών της κόμης, ως και της δημιουργίας των καρπογόνων οργάνων. Παράλληλα γίνεται το αραίωμα των καρπών, για την απόκτηση ογκωδέστερων και ανωτέρας ποιότητας προϊόντων, στις δε μηλιές, αχλαδιές, κυδωνιές, μόλις οι καρποί φτάσουν στο μέγεθος μικρών καρυδιών, στις δε ροδακινιές, βερικοκιές, δαμασκηνιές κλπ. όταν οι πυρήνες αυτών αρχίζουν να σκληρύνονται.
Στα σπορεία και φυτώρια λόγο της βλάστησης, εκτελούνται ομοίως βλαστολογήματα και κορφολογήματα για να ευνοείτε η ανάπτυξη των επιζητούμενων βλαστών. Επίσης δεν πρέπει να παραμελούνται και τα αναγκαία βοτανίσματα, σκαλίσματα και ποτίσματα, διότι κατά τον μήνα αυτό τα νέα δενδρύλλια αποκτούν την πλέον ζωηρή βλάστηση.
Συνεχίζονται εντόνως οι καταπολεμήσεις των εκάστοτε εμφανιζόμενων ασθενειών και προσβολών του ωιδίου, του φουσικλαδίου κλπ. έως των αφίδων, με την εφαρμογή των κατάλληλων μέσων. Τοποθετούνται κολλοειδής ταινίες κατά του σκώληκος των δαμάσκηνων (λιπαρίς) και γίνονται οι ψεκασμοί στις μηλιές και τις αχλαδιές προς πρόληψη της καρπόκαψας και του φουσικλαδίου. Επίσης κρεμιούνται παγίδες κατά της μύγας της μεσογείου.
Κατά τον Μάιο μήνα ωριμάζουν και συγκομίζονται διάφοροι πρώιμοι καρποί ειδών και ποικιλιών. Από αχλάδια οι ποικιλίες μαγιάτικα και ζαχαράτα. Από τα μήλα η ποικιλία αφρόμηλα και από τα κεράσια η ποικιλία μαύρα πρώιμα.
Ιούνιος
Οι δενδροκομικές εργασίες αρχίζουν να περιορίζονται. Στους οπωροκήπους εκτελείται ελαφρό σκάλισμα για να διατηρείται το χώμα αφράτο και απαλλαγμένο από τα άγρια χόρτα. Τα ποτιστικά οπωροφόρα ποτίζονται 3-4 φορές, ιδίως στα πρώιμα είδη και ποικιλίες, όπως οι ροδακινιές, βερικοκιές, κερασιές κ.λ.π.
Επίσης εξακολουθούν να εφαρμόζονται τα αναγκαία βλαστολογήματα, κορφολογήματα, οι αραιώσεις των καρπών και φύλλων καθώς και οι προσδέσεις ή διανοίξεις για την επιτυχία ισορροπήσεως των κλαδιών.
Στα σπορεία και φυτώρια ενεργούνται ποτίσματα, σκαλίσματα και βοτανίσματα, στα νεαρά δέντρα τα απαραίτητα μονοβεργίσματα, καθαρίσματα, βλαστολογήματα ή κορυφολογήματα, για υποβοήθηση του σχηματισμού των πρώτων βραχιόνων.
Το ίδιο καταπολεμιούνται οι εμφανιζόμενες ασθένειες από φυσικά ή ζωικά παράσιτα. Στις μηλιές και αχλαδιές επαναλαμβάνεται 2ο ή 3ο ψέκασμα για την καταπολέμηση της καρπόκαψας , στις ροδακινιές κ.λ.π. άλλα προσβεβλημένα δέντρα η εξόντωση της μελίγκρας.
Ιούλιος
Οι δεντροκομικές εργασίες περιορίζονται. Στους ποτιστικούς οπωροκήπους, γίνονται τα αναγκαία ποτίσματα, κυρίως σε αυτά με σαρκώδεις καρπούς. Ανάλογα ποτίσματα είναι απαραίτητα στις φιστικιές, συκιές και καρυδιές.. Συνεχίζονται τα χλωρά κλαδέματα, δηλαδή τα βλαστολογήματα, κορφολογήματα και οι αραιώσεις των φύλλων, αναλόγως των επιδιωκόμενων σκοπών.
Στα σπορεία και στα φυτώρια εξακολουθούν οι συνήθεις καλλιεργητικές εργασίες και εφαρμόζονται οι ενοφθαλμισμοί των πυρηνόκαρπων, ιδίως της αμυγδαλιάς, βερικοκιάς, δαμασκηνιάς, ροδακινιάς και κερασιάς.
Παράλληλα λαμβάνεται πάντοτε μέριμνα για την καταπολέμηση των διαφόρων ασθενειών.
Στις μηλιές και απιδιές εκτελούνται ψεκασμοί για την καταπολέμηση της καρποκάψας και του φουσικλαδίου και στις συκιές με θειασβέστιο ή νικοτίνη για την εξόντωση του κηροπλάστου.
Αύγουστος
Οι δενδροκομικές εργασίες γενικώς αποβαίνουν ελάχιστες. Αυτές κυρίως είναι τα ποτίσματα, τα οποία όμως βαθμηδόν πρέπει να λιγοστεύουν για όσα δένδρα έχει τελειώσει η συγκομιδή, ενώ πρέπει να συνεχίζονται τακτικά για αυτά που βρίσκονται σε καρποφορία. Πάντως, κατά την εποχή αυτή πρέπει να αποφεύγεται η απότομος διακοπή ή κατάχρησης των ποτισμάτων, γιατί βλάπτονται τα δέντρα από ανώμαλη διαταραχή της βλαστήσεως, οι δε καρποί συνήθως διαρρηγνύονται (γόμα στα πυρηνόκαρπα και σχίσιμο στα ρόδια, σύκα κλπ.).
Στα σπορεία και φυτώρια συνεχίζονται κανονικά οι καλλιεργητικές εργασίες, ποτίσματα, σκαλίσματα, μονοβεργίσματα κλπ, καθώς και οι εμβολιασμοί επί των πυρηνοκάρπων, γιγαρτοκάρπων και καστανέων. Αυτοί οι εμβολιασμοί εφαρμόζονται και προς εξημέρωση των άγριων αυτοφυών οπωροφόρων δέντρων.
Ενεργείται η καταπολέμησης των παρουσιαζόμενων ασθενειών, όπως είναι ο τίγρης της αχλαδιάς, ο φυτόπτης, ο καπνότης, ο τετράνυχος κλπ. με τα ενδεικνυόμενα μέσα.
Κατά τον Αύγουστο μήνα ωριμάζουν και συγκομίζονται φρούτα διαφόρων ειδών και ποικιλιών, όπως βερίκοκα, δαμάσκηνα, ροδάκινα, αχλάδια, μήλα, αμύγδαλα, σύκα και φουντούκια.
Σεπτέμβριος
Οι δεντροκομικές εργασίες είναι μεν λίγες αλλά επαρκώς σημαντικές. Στους οπωροκήπους γίνονται ελαφρά οργώματα ή σκαλίσματα όλων των δέντρων των οποίων η καρποφορία έχει λήξει, με σκοπό αφενός να ευνοηθεί η βλάστηση και η κατόπιν παράχωση των διαφόρων ζιζανίων και αφ’ ετέρου δε, για να αεριστεί το από τα θερινά ποτίσματα και λοιπές εργασίες, πεπατημένο έδαφος. Συγχρόνως μπορεί επίσης να εκτελείται και η αναγκαία λίπανση, με κοπριά ή χημ. Λιπασμάτων. Όπου όμως αυτή είναι δυσχερής ενδείκνυνται η χλωρά λίπανσης με πυκνή σπορά και εν καιρώ παράχωση ψυχανθών φυτών. Αυτή την εποχή τα ποτίσματα δεν είναι πάντοτε απαραίτητα, εκτός εάν ο καιρός εξακολουθεί θερμός και ξηρός, οπότε κάνουμε 1-2 ποτίσματα, εννοείται κατά τις περιστάσεις και τα είδη των δέντρων.
Στα σπορεία και φυτώρια ενεργούνται εντατικά οι ενοφθαλμισμοί ιδίως των γιγαντόκαρπων, των καστανιών και φιστικιών, καθώς και αυτοί για εξημέρωση των αυτοφυών αγρίων οπωροφόρων.
Εξακολουθεί η καταπολέμηση των διαφόρων ζωικών και φυτικών εχθρών των οπωροφόρων και ιδίως η εξόντωση της σχιζονεύρας της μηλιάς, του καπνότη των πυρηνοκάρπων, της λιπαρίδος των δαμάσκηνων κλπ. δια των γνωστών μέσων.
Οκτώβριος
Οι δενδροκομικές εργασίες αρχίζουν να λαμβάνουν περισσότερη ζωηρότητα. Στους οπωροκήπους εκτελείται ένα βαθύ όργωμα ή περιλάκωση των δέντρων, κατά το οποίο γίνεται και η παράχωση του χρησιμοποιούμενου λιπάσματος. Το όργωμα αυτό συντελεί συνάμα και στην καταστροφή των διαφόρων βλαπτικών εντόμων που καταφεύγουν στο έδαφος για διαχείμανση.
Στους ξερούς τόπους γίνονται μεταφυτεύσεις των αειθαλών και των πρωίμων φυλλοβολούντων οπωροφόρων όπως π.χ. των αμυγδαλιών, δαμασκηνιών, κερασιών κλπ. Ενεργούνται καθαρίσματα των δένδρων από τους ξηρούς και τους περιττούς βλαστούς και προπάντων από τους παραμένοντας τυχόν μουμιοποιημένους καρπούς, οι οποίοι περικλείουν συνήθως έντομα και σπόρια διαφόρων παρασίτων
Στα σπορεία και φυτώρια γίνονται οι αναγκαίες προετοιμασίες, εκσκαφές και λιπάνσεις των βραγιών για τις μεταφυτεύσεις των δενδρυλλίων και παραφυάδων. Παράλληλα πρέπει να λαμβάνεται πρόνοια για την έγκαιρο προμήθεια των απαιτούμενων σπόρων. Υπό ευνοϊκές συνθήκες εξακολουθούν επίσης οι ενοφθαλμισμοί των γιγαρτοκάρπων και των καστανιών και σε θερμότερους τόπους και οι εγκεντρισμοί των άγριων αχλαδιών (γκορτσιών) και κερασιών.
Για το σκοπό της καταπολέμησης των διαφόρων εχθρών των δέντρων, την εποχή αυτή, πρέπει να αποξύωνται οι κορμοί και οι κλάδοι αυτών από το χοντρό και ξηρό φλοιό τους, τα δε προκύπτοντα υπολείμματα πρέπει να καίγονται αμέσως. Στη συνέχεια επαλείφονται από τα γυμνά σταυρώματα μέχρι την βάση τους με ασβεστόγαλα από 8-10 οκάδες άσβεστου και 1 οκά θεϊκού χαλκού ή θεϊκού σιδήρου σε 100 οκάδες νερού.
Επίσης, συμπληρωματικός τοποθετούνται χορτοπαγίδες, οι οποίες καίονται βραδύτερα, στις δε κερασιές προσαρμόζονται επί των κορμών κολλητικές ταινίες.
Νοέμβριος
Οι δενδροκομικές εργασίες συνεχώς αυξάνονται και αποβαίνουν σπουδαιότερες. Στους οπωροκήπους εκτελούνται εμφυτεύσεις των οπωροφόρων, φυλλοβόλων και αιθαλών. Οι οποίες όμως δέον να αποπερατώνονται πριν τους χειμερινούς παγετούς, ιδίως στις βόριες και ορεινές περιοχές. Επίσης αρχίζουν τα κλαδέματα σχηματισμού και τακτοποιήσεως της καρποφορίας των δένδρων, οι ανανεώσεις των γερασμένων ή παρηκμασμένων δένδρων και γενικών τα αναγκαία καθαρίσματα από τα ξερά και άχρηστα κλαδιά.
Εφαρμόζονται αρόσεις ή περιλακώσεις και συγχρόνως κάλυψης των λιπασμάτων για όσα οπωροφόρα καθυστερούνται και λαμβάνονται όλα τα μέτρα για την πρόληψη ή καταπολέμηση των διαφόρων ζωικών ή φυσικών παρασίτων.
Στα φυτώρια εκριζώνονται τα ανεπτυγμένα δενδρύλλια, συσκευάζονται και αποστέλλονται για την οριστική τους μεταφύτεψη, τα δε υπόλοιπα υποβάλλονται σε κλαδέματα για το σχηματισμό των πρώτων βραχιόνων. Τα εκ των σπορείων μεταφυτεύονται σε αραιότερες αποστάσεις σε προπαρασκευασμένες βραγιές. Προς το σκοπό της προβλαστήσεώς τους, ενστρωματώνονται οι σκληροκέλυφοι σπόροι εντός άμμου, ως είναι τα αμύγδαλα, καρύδια, δαμάσκηνα, ροδάκινα, κεράσια και κάστανα.
Για την καταπολέμηση των ασθενειών πρέπει να εκτελούνται ψεκασμοί με πυκνό βορδιγάλλειο πολτό σε όλα τα οπωροφόρα, για πρόληψη, στα μεν πυρηνμόκαρπα, του εξώασκου, του κορινέου κλπ. συγγενών παρασίτων, στα δε γιγαντόκαρπα, του φουσικλαδίου, του γυμνοσποραγγείου και άλλων παρεμφερών μικρομυκήτων. Τα ψωριόντα γενικώς ψεκάζονται δια γαλακτώματος πετρελαιοσάπουνου, θειασβεστίου ή προτιμότερο δια χειμερινού πολτού σιέλλ.
Δεκέμβριος
Οι δεντροκομικές εργασίες είναι σχεδόν μηδαμινές γιατί τα χώματα καθίστανται συνήθως παγωμένα και λασπώδη από τις συχνές βροχές και τα χιόνια.
Στους οπωροκήπους, εάν το επιτρέπει ο καιρός γίνεται να συνεχιστούν οι εμφυτεύσεις όλων των φυλλοβόλων οπωροφόρων, καθώς και τα κλαδέματα σχημάτων και καρποφορίας.
Επίσης συμπληρώνονται οι αρόσεις και οι λιπάνσεις, εάν δεν πραγματοποιήθηκαν μέχρι τώρα και στα πολύ ψυχρά μέρη εφαρμόζονται επιχωματώσεις των ριζών ή και των κορμών των πιο ευαίσθητων δέντρων.
Στα φυτώρια, με ευνοϊκό καιρό συνεχίζονται οι μεταφυτεύσεις και οι αρόσεις των δενδρυλλίων στα σπορεία και κλαδεύονται καταλλήλως για των σχηματισμό νέων δενδρυλλίων.
Ενσωματώνονται διάφοροι χονδοκέλυφοι σπόροι όπως αμύγδαλα, καρύδια, ροδάκινα, δαμάσκηνα, κεράσια και κάστανα και προετοιμάζονται οι βραγιές για τις μελλοντικές σπορές.
