Tο τσάι του βουνού

ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ    

Tο τσάι του βουνού  καλλιεργείται στις βουνοκορφές του όρους ΄Όθρυς της κτηματικής περιοχής Βρύναινας Μαγνησίας.  Η καλλιέργειά του άρχισε πριν τριάντα περίπου χρόνια και είναι η κύρια απασχόληση των κατοίκων του χωριού. Πριν την καλλιέργειά του οι κάτοικοι του χωριού μάζευαν το τσάι από τα αυτοφυή φυτά για δική τους χρήση και για εμπορικό σκοπό. Η περιοχή που αυτοφυούσε ελέγχονταν από τους αγροφύλακες ώστε να προφυλάσσεται από τα κοπάδια της περιοχής. Στις αρχές του καλοκαιριού και όταν το τσάι βρισκόταν σε πλήρη ανθοφορία η περιοχή απελευθερώνονταν και οι κάτοικοι του χωριού μπορούσαν να το συλλέξουν για δική τους χρήση ή να δουλέψουν μεροκάματο στον έμπορο που αγόραζε το δικαίωμα συλλογής του από την κοινότητα. Με το πέρασμα των χρόνων έγινε συνειδητό πως αυτός ο τρόπος συλλογής ήταν πολύ κουραστικός, η ποιότητα ήταν άμεση εξαρτώμενη από τις καιρικές συνθήκες και η ποσότητα πολλές φορές δεν επαρκούσε για τις ανάγκες. Έτσι λοιπόν γίνεται προσπάθεια καλλιέργειας.  Χρησιμοποιούνται κτήματα που βρίσκονται στην ζώνη που αυτοφυεί. Φυτά μεταφυτεύονται  στα κτήματα και γίνονται τα πρώτα βήματα για την καλλιέργειά του. Σήμερα τριάντα χρόνια αργότερα έχουν αποκωδικοποιηθεί όλα τα μυστικά καλλιέργειάς του και πλέον είναι δυνατή σύμφωνα με τα πρότυπα της Βιολογικής καλλιέργειας.

ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΉΣ ΚΑΛΛΙΈΡΓΕΙΑΣ

1.      ΜΕΤΑΦΥΤΕΥΣΗ ΚΛΩΝΩΝ ΤΣΑΓΙΟΥ

Το κτήμα που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για καλλιέργεια τσαγιού θα πρέπει στις αρχές του καλοκαιριού  να οργωθεί με βαθιά άροση, ώστε το κάμα του καλοκαιριού  να το κάνει κατάλληλο για τη μεταφύτευση. Στις αρχές του φθινοπώρου και με τις πρώτες βροχές γίνεται ένα φρεσκάρισμα του εδάφους για να σπάσουν οι μπλάνες, κομμάτια  εδάφους που δεν έχουν διασπασθεί στο διάστημα του καλοκαιριού. Ο καλλιεργητής φροντίζει για την εκρίζωση  φυτών και τη διάσπασή τους σε μικρότερους κλώνους. Οι κλώνοι αυτοί μεταφυτεύονται  σε απόσταση σαράντα με πενήντα περίπου εκατοστών ο ένας με τον άλλον. Εάν οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές  οι κλώνοι ριζώνουν και την άνοιξη έχουν τη μορφή ενός νέου φυτού.  Τα νέα αυτά  φυτά  όπως είναι φυσικό δεν είναι σε παραγωγική ηλικία κατά το πρώτο καλοκαίρι. Θα πρέπει να γίνεi δύο ετών, να αναπτυχθεί ως φυτό και ύστερα να  παράγει ανθικά στελέχη για συγκομιδή.

                       

2.  ΣΚΑΛΙΣΜΑ - ΒΟΤΑΝΙΣΜΑ

Όπως αναφέραμε παραπάνω τα νέα φυτά πρέπει να γίνου δύο ετών για να δώσουν παραγωγή. Όλο αυτό το χρονικό  διάστημα χρειάζεται συνεχή φροντίδα από τον καλλιεργητή. Ο κύριος εχθρός είναι τα αγριόχορτα που φυτρώνουν ανάμεσα τους και  που προσπαθούν να εξαπλωθούν. Το μόνο όπλο του καλλιεργητή και ειδικά του βιολογικού είναι το σκάλισμα το ξερίζωμα δηλαδή των αγριόχορτων (ζιζανίων) με τη χρήση γεωργικών εργαλείων όπως σκαλιστήρι, τσάπα και το βοτάνισμα την απομάκρυνση δηλαδή των ζιζανίων με τα χέρια, όταν δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα παραπάνω εργαλεία πχ. στην  περίοδο  πλήρης ανθοφορίας, που υπάρχει κίνδυνος να καταστραφούν ανθικά στελέχη. Το σκάλισμα γίνεται μία φορά το φθινόπωρο και μία φορά την άνοιξη. Εάν όμως ο καιρός είναι βροχερός τότε χρειάζεται τρίτο και τέταρτο σκάλισμα. Το βοτάνισμα γίνεται μία φορά το χρόνο, συνήθως πριν τη συγκομιδή.          
3. ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ
α) ΚΟΨΙΜΟ
Στις αρχές του καλοκαιριού και όταν τα φυτά είναι σε πλήρη ανθοφορία αρχίζει η συγκομιδή. Ο καλλιεργητής πρέπει να είναι στο κτήμα πριν την ανατολή του ηλίου. Η συγκομιδή γίνεται με το δρεπάνι. Κόβονται με προσοχή τα ανθικά στελέχη του τσαγιού. Η ανθοφορία διαρκεί για λίγο χρονικό διάστημα περίπου 15 ημέρες. Για να επιτευχθεί καλή ποιότητα θα πρέπει η συγκομιδή να γίνει μέσα σ' αυτό το χρονικό διάστημα. Αυτό σημαίνει ότι η εργασία του καλλιεργητή είναι πολύ σκληρή, επώδυνη και πολύωρη. Τα κομμένα στελέχη μαζεύονται σε μικρές αγκαλιές και στη συνέχεια δένονται σε δεμάτια. 

από τη συγκέντρωση  των κομμένων ανθικών στελεχών	κόψιμο με δρεπάνι μέσα στο κάμα του καλοκαιριού

β)  ΔΕΣΙΜΟ - ΑΠΟΞΗΡΑΝΣΗ
 Τα κομμένα στελέχη πρέπει να δεθούν σε ματσάκια ανά δύο. Συγχρόνως γίνεται η απομάκρυνση των ξένων στοιχείων που έχουν απομείνει  από το σκάλισμα και το βοτάνισμα. Είναι μια εργασία χρονοβόρα και πολύωρη, Τα ματσάκια θα πρέπει όσο ακόμα τα κομμένα στελέχη είναι φρέσκα να τοποθετηθούν σε κατάλληλα υπόστεγα για αποξήρανση, Η αποξήρανση διαρκεί για περίπου οκτώ ημέρες και είναι ανάλογη με τις καιρικές συνθήκες, αφού δεν χρησιμοποιούνται τεχνικά μέσα. Τα αποξηραμένα στελέχη μπορούν να διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα άνω των δύο ετών, εάν   προστατευτούν  από την υγρασία.

	Φωτ: δεκαετίας 70-80  μετά το τέλος της εργασίας

ΤΥΠΟΙ ΥΠΟΣΤΕΓΩΝ ΑΠΟΞΗΡΑΝΣΗΣ

                  

 Η όλη διαδικασία γίνεται με φυσικό τρόπο και χωρίς χρήση ουσιών για την συντήρησή τους. Είναι το πλεονέκτημα του  έναντι του μαύρου τσαγιού που πολλές από τις ιδιότητές του οφείλονται στην επεξεργασία του.