Το μπρόκολο (Brassica oleracea), ανήκει στην ίδια οικογένεια με το λάχανο. Καλλιεργείται για την ταξιανθία του η οποία όσο είναι ανώριμη είναι φαγώσιμη και πλούσια σε ωφέλιμα συστατικά. Η ταξιανθία έχει σκούρο πράσινο ή μελιτζανί χρώμα και είναι ελαφρώς αραιή.
Το μπρόκολο είναι στενός συγγενής με το κουνουπίδι. Στο κουνουπίδι, η ταξιανθία έχει λευκό χρώμα και είναι πιο πυκνή.
Το όνομα broccoli, προέρχεται από τον πληθυντικό της Ιταλικής λέξης broccolo, που σημαίνει «η ανθισμένη κορυφή ενός λάχανου».
Το μπρόκολο προήλθε από φυτό άγριου λάχανου και αναπτύχθηκε στην Ευρώπη. Υπάρχουν ενδείξεις ότι το μπρόκολο είναι γνωστό εδώ και 2000 χρόνια. Από την εποχή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, οι Ιταλοί τιμούσαν ιδιαίτερα το μπρόκολο και το συμπεριελάμβαναν στη δίαιτά τους.
—Μπρόκολο και καρκίνος
Υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις ότι το μπρόκολο έχει προληπτικές αντικαρκινικές ιδιότητες.
Στον ιστότοπο της American Cancer Society διαβάζουμε ανάμεσα σε πολλά άλλα ενδιαφέροντα…
“Το μπρόκολο περιέχει ορισμένες χημικές ουσίες που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο του καρκίνου του παχέος εντέρου ή άλλων μορφών καρκίνου, αν και δεν είναι σαφές ποιες ενώσεις άτομο μπορεί να είναι υπεύθυνες για την προστατευτική δράση. Ενώ η έρευνα σε αυτόν τον τομέα συνεχίζεται, η καλύτερη συμβουλή αυτή τη στιγμή για να μειωθεί ο κίνδυνος του καρκίνου είναι να τρώτε μια ευρεία ποικιλία λαχανικών. Σε αυτά τα πλαίσια, είναι λογικό να περιλαμβάνουν το μπρόκολο, ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής.”
“Το μπρόκολο θεωρείται μια καλή πηγή θρεπτικών συστατικών, επειδή είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, καροτενοειδή (ουσίες παρόμοιες με τη βιταμίνη Α), φυτικές ίνες, ασβέστιο, και το φυλλικό οξύ. Τα μπρόκολα είναι επίσης πηγή πολλών ουσιών που ονομάζονται φυτοχημικά, ή χημικές ουσίες των φυτών, που μπορεί να έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Για παράδειγμα, το μπρόκολο περιέχει διάφορες ουσίες που ονομάζονται isothiocyanates, συμπεριλαμβανομένων σουλφοραφάνη και ινδόλη-3-carbinol (I3C), οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν “διαφημιστεί” ως εν δυνάμει αντικαρκινικές ουσίες. Οι πρώτες μελέτες έχουν δείξει αυτές τις ουσίες μπορούν να ενεργούν ως αντι-οξειδωτικά και μπορεί να ενισχύσει αποτοξινωτικά ένζυμα του σώματος. Ορισμένες μελέτες έχουν επίσης προτείνει ότι μπορεί να μεταβάλει τα επίπεδα των οιστρογόνων στο σώμα, τα οποία θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.”
—Κατάλληλο κλίμα για την καλλιέργεια μπρόκολου
Οι ιδανικές θερμοκρασίες για την ανάπτυξη του μπρόκολου είναι μεταξύ 10 και 20 βαθμών Κελσίου. Όχι όμως μεγαλύτερες από 26 βαθμούς Κελσίου. Αν η θερμοκρασία είναι πάνω από 26 βαθμούς Κελσίου, τότε η ταξιανθία του μπρόκολου θα ανθήσει γρήγορα ώστε να παράγει σπόρο και δε θα είναι φαγώσιμη.
—Πότε σπέρνουμε μπρόκολα;
Ξεκινώντας από σπόρο
Αν σκοπεύετε να ξεκινήσετε τα μπρόκολα από σπόρο, θα πρέπει να ξεκινήσετε να φυτεύετε τους σπόρους σε σπορείο στα μέσα του καλοκαιριού.
Είναι καλό να φυτεύετε τους σπόρους μπρόκολου σε σπορείο και όχι απευθείας στο χώμα γιατί τρεις λόγους:
Οι σπόροι είναι μικροί και στρογγυλοί και εύκολα φεύγουν από τη θέση που τους σπείρα τε αρχικά. Έτσι μπορεί ο σπόρος να κυλίσει μακριά από το σημείο που τον φυτέψατε κι εσείς να ποτίζετε άδειο χώμα…
Στα πρώτα στάδια ανάπτυξης, όταν το φυτό είναι μικρό και ευαίσθητο, γίνεται τροφή για σαλιγκάρια και γυμνοσάλιαγκες.
Θα μπορέσετε να ξεχωρίσετε και να μεταφυτέψετε τα φυτά που θα γίνουν γερά και δυνατά.
Γι’ αυτό θα πρέπει να φυτεύετε τους σπόρους μπρόκολου σε δίσκους σπορείου και όχι απευθείας στο χώμα.
Σε 4 με 6 εβδομάδες, τα σπορόφυτα θα έχουν φτάσει σε ύψος τα 7 με 10 εκατοστά, θα έχουν αναπτύξει 4 πραγματικά φύλλα και θα είναι έτοιμα για μεταφύτεψη.
Για να έχετε μακρά περίοδο συγκομιδής, φροντίστε ώστε να μη φυτέψετε όλους τους σπόρους μπρόκολου ταυτόχρονα στο σπορείο. Φυτέψτε τους σε ομάδες ανά 3 με 4 εβδομάδες. Σε αντίστοιχα διαστήματα θα γίνει και η μεταφύτεψη. Έτσι θα μπορείτε να απολαμβάνετε τα μπρόκολα για περισσότερο καιρό.
Φυτεύοντας σπορόφυτα
Αν φυτέψετε απευθείας σπορόφυτα μπρόκολου, φροντίστε να το κάνετε μέχρι το τέλος του καλοκαιριού ή τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου. Προσωπικά, στην περιοχή της Αττικής έχω φυτέψει σπορόφυτα μπρόκολου τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου και μεγάλωσαν κανονικά. Οι οδηγίες, θα πρέπει να προσαρμόζονται στο μικροκλίμα της κάθε περιοχής.
Για να έχετε μακρά περίοδο συγκομιδής, φροντίστε ώστε να μη φυτέψετε όλα τα σπορόφυτα μπρόκολου ταυτόχρονα. Φυτέψτε τα σε ομάδες ανά 3 ή 4 εβδομάδες. Έτσι θα μπορείτε να απολαμβάνετε τα μπρόκολα για περισσότερο καιρό.
Τα φυτά μπρόκολου, θα χρειαστεί να αναπτυχθούν και να αποκτήσουν γερό βλαστό και υγιή φύλλα πριν ξεκινήσουν τα κρύα του χειμώνα.
Σε ποιό σημείο του κήπου να φυτέψω τα μπρόκολα;
Θα πρέπει να φυτέψετε τα μπρόκολα σε ένα μέρος του κήπου όπου ο ήλιος θα τα βλέπει τουλάχιστον 4 ώρες την ημέρα.
Καλό θα είναι να φροντίζετε ώστε ανά 2 με 3 χρόνια να αλλάζετε το μέρος που φυτεύετε τα μπρόκολα.
Αν όμως δεν έχετε αρκετό χώρο στον κήπο σας, μην ανησυχείτε. Μπορείτε να παρακάμψετε αυτό τον κανόνα, αρκεί την προηγούμενη χρονιά να μην είχατε πρόβλημα με ασθένειες.
Αποστάσεις φύτευσης
Τα μπρόκολα αναπτύσσουν μεγάλα και φαρδιά φύλλα γύρω από τον κορμό τους.
Ο συνήθης τρόπος φύτεψης των μπρόκολων είναι σε σειρές.
Η απόσταση φυτού από φυτό στην ίδια σειρά είναι 30 με 60 εκατοστά.
Η απόσταση των σειρών μεταξύ τους είναι 60 με 90 εκατοστά.
Προετοιμασία του εδάφους πριν τη φύτευση
Το χώμα θα πρέπει να είναι καλά αποστραγγιζόμενο (να μην κρατά νερό).
Πριν τη φύτεψη, επεξεργαστείτε το χώμα σε διάμετρο 30 εκατοστών γύρω από το σημείο φύτεψης. Ανακατέψτε το χώμα να αφρατέψει.
Προσθέστε περλίτη αν χρειάζεται για να βελτιώσετε την αποστράγγισή του.
Προσθέστε λίπασμα με τη μορφή κομπόστ ή χωνεμένης κοπριάς.
Το μπρόκολο χρειάζεται έδαφος με αυξημένα επίπεδα αζώτου.
Φροντίδα μετά τη φύτευση
Μετά τη φύτεψη και κάθε 3 εβδομάδες, καλό θα είναι να ενισχύεται το χώμα με λίπασμα πλούσιο σε άζωτο ώστε να βοηθήσετε την ανάπτυξη του μπρόκολου.
Για να διατηρήσετε το έδαφος γύρω από τη ρίζα υγρό, μπορείτε να βάλετε γύρω από τη ρίζα ξερά φύλα ή ξερά χόρτα ή ξερά στάχυα.
—Συγκομιδή μπρόκολου
Ο χρόνος που τα μπρόκολα είναι έτοιμα για συγκομιδή ποικίλει ανάλογα με τον τρόπο που ξεκίνησαν.
Αν φυτέψατε σπόρους, τότε θα μεσολαβούν 11 με 15, ακόμη και 20 εβδομάδες μέχρι να έχετε την πρώτη σας συγκομιδή.
Αν φυτέψατε σπορόφυτα, τότε θα μεσολαβήσουν 8 με 12 εβδομάδες μέχρι την πρώτη συγκομιδή.
Τα μπρόκολα συλλέγονται όσο οι ταξιανθίες είναι ανώριμες και πριν αρχίσουν να αναπτύσσουν άνθη.
Στο κέντρο του στελέχους αναπτύσσεται μία μεγάλη κεντρική ταξιανθία. Αυτή είναι η πρώτη που κόβεται.
Στη συνέχεια, συνεχίζουν να αναπτύσσονται μικρότερες πλευρικές ταξιανθίες που και αυτές μετά από λίγο καιρό μπορούν να συγκομιδούν.
Αν δε συγκομίσετε έγκαιρα τις ταξιανθίες, αυτές θα ανθήσουν και δε θα μπορούν πλέον να καταναλωθούν.
