Η σταδιακή εξαφάνιση των μεγάλων
φυτοφάγων ζώων της Γης, ιδίως στην Αφρική και σε περιοχές της Ασίας,
εγείρει το φάσμα ενός «άδειου τοπίου» σε διάφορα οικοσυστήματα του
πλανήτη, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα.
Η μελέτη -η πρώτη που εξέτασε την
κατάσταση των φυτοφάγων ζώων συνολικά ως ομάδας- διαπίστωσε ότι περίπου
το 60% πολλών πληθυσμών ζώων (ρινόκεροι, ζέβρες, καμήλες, ελέφαντες,
γορίλες, τάπιροι κ.α.) βρίσκονται στο στάδιο της διαρκούς μείωσης έως
σημείου εξαφάνισης.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή
οικολογίας Ουίλιαμ Ριπλ του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Όρεγκον, που
έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science Advances», ανέλυσαν
στοιχεία για τα μεγαλύτερα φυτοφάγα ζώα, σε όλον τον κόσμο (όσα έχουν
βάρος άνω των 100 κιλών). Η μελέτη εστιάσθηκε σε 74 μεγάλα είδη
φυτοφάγων, που επιβιώνουν τρώγοντας τη βλάστηση του περιβάλλοντός τους.
Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι
«χωρίς δραστική παρέμβαση, τα μεγάλα φυτοφάγα (και πολλά μικρότερα) θα
συνεχίσουν να εξαφανίζονται από πολλές περιοχές, γεγονός με τεράστιο
οικολογικό, κοινωνικό και οικονομικό κόστος». Η εξαφάνιση των φυτοφάγων
εξελίσσεται παράλληλα με την εξαφάνιση της βλάστησης σε πολλά μέρη της
Γης.
Τα ζώα υφίστανται μεγάλες πιέσεις από το
κυνήγι των ανθρώπων, είτε για κατανάλωση του κρέατός τους, είτε για
εμπόριο μερών των ζώων (π.χ. το κέρας του ρινόκερου αξίζει στην αγορά
πιο πολύ και από το χρυσάφι ή τα διαμάντια).
Καθόλου παράξενο, έτσι, που ο τελευταίος
μαύρος ρινόκερος της δυτικής Αφρικής έζησε το 2011, ενώ όλοι οι
ρινόκεροι της Αφρικής αντιμετωπίζουν την ίδια μοίρα εντός των επομένων
20 ετών. Από την άλλη, η μελέτη εκτιμά ότι περίπου ένα δισεκατομμύριο
-κατά τεκμήριο φτωχοί- άνθρωποι ζουν τρώγοντας κρέας άγριων φυτοφάγων
ζώων.
Η εξαφάνιση των φυτοφάγων είναι πρόβλημα
που δεν παρατηρείται μόνο στα (υπό εξαφάνιση επίσης) τροπικά δάση, αλλά
και σε άλλα οικοσυστήματα, όπως σε χορτολιβαδικές εκτάσεις, σαβάνες και
ερήμους.
Συνολικά, τα φυτοφάγα ζώα της ξηράς
συγκροτούν μια ομάδα αποτελούμενη από περίπου 4.000 είδη, τα οποία ζουν
σε όλες τις ηπείρους πλην της Ανταρκτικής. Τα περισσότερα είδη τους
απειλούνται στη ΝΑ Ασία, την Ινδία και την Αφρική. Στην Ευρώπη ζει πια
μόνο ένα μεγάλο επαπειλούμενο φυτοφάγο ζώο, ο βίσωνας, ενώ στις ΗΠΑ
κανένα, αφού εξαφανίσθηκαν εδώ και πολλά χρόνια.
Η μείωση των φυτοφάγων αναπόφευκτα οδηγεί
σε μείωση και των θηρευτών τους, των σαρκοβόρων ζώων, όπως τα
λιοντάρια, οι τίγρεις, οι λεοπαρδάλεις, οι ύαινες και οι λύκοι.
Επιπλέον, για αρκετές φτωχές χώρες η εξαφάνιση των εμβληματικών μεγάλων
φυτοφάγων ζώων θα έχει αρνητικές επιπτώσεις και στον τουρισμό, από τον
οποίον εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό.
